Türk Hava Yolları son yıllarda yaptığı reklam kampanyaları, fiyat avantajı ve kabin içi hizmetleriyle Avrupa’nın en hızlı yükselen havayolu seçilerek tüm dikkatleri üzerine çekti. Durum böyle olunca, her geçen yıl daha da kötüye giden ve zarar eden rakiplerinin de tepkisini çeken ve imrenilen bir şirket haline geldi. Dün Danimarka’nın en çok satan gazetelerinden Politiken, “Yolcular mutlu, fiyatlar uygun, Star Alliance’ın bir üyesi. Fakat bu başarı öyküsünün arkasında çok farklı bir gerçek var” ifadelerini kullanarak bir manşet haber yayınladı ve THY’yi hedef aldı. Claus Blok Thomsen imzalı haberde geçmişte Türk Hava Yolları’nda çalışan ve halen çalışmakta olan 6 Avrupa ülkesi vatandaşı 13 yabancı pilotla yapılan görüşmelere yer verildi. Pilotların Türk ekip arkadaşları hakkındaki açıklamaları yenilir yutulur cinsten değildi.

‘Artık uçmaktan korkuyorum’

İşlerini kaybetmek istemedikleri için isimlerini gizleyerek konuşan pilotlardan biri “Türk kaptan bana ‘Ben penisimle bile uçak kullanırım. Kontrollere gerek yok’ dedi. Uçuştan önce yapmamız gereken check list’i umursamadan havalandık. Kontrol etmemiz gereken noktalar arasında ne kadar benzin aldığımız ve acil durumlarda yolculara vereceğimiz oksijen maskelerindeki oksijen miktarı gibi hayati şeyler vardı” diye konuştu. Haberin başlığında da kullanılan bir başka ifadede ise, bir başka pilot THY’de çalışmanın hayatını tamamen değiştirdiğini belirterek “Uçmaktan korkacağım aklımın ucundan bile geçmezdi. Ama artık yolcuyken çok korkuyorum” dedi. Bir kısmı THY’den geçen sene ayrılmış olan pilotlar, önlemler alınmaması durumunda 2009’da Amsterdam’da gerçekleşen kazanın bir benzerinin yaşanacağını iddia etti.

Genç pilotlar daha iyi

13 pilottan biri, genç meslektaşlarının ‘tecrübeli’ kaptanlara göre daha iyi olduğunu şu sözlerle anlattı “Yetenekli pilotlar genellikle genç olanlar. Onlar İngilizce biliyor ve aldıkları eğitimleri hatırlıyorlar. Onlar, Hava Kuvvetleri’nin yanısıra bir üniversiteden eğitim alıyor. Tecrübeli pilotlardan bazıları otomatik pilot olmadan uçağı kullanamıyor. Pilotların yarısı gayet kötü” dedi. Dünyanın birçok yerine THY pilotlarıyla birlikte uçan yabancı pilotlar “Sağ, sol, yüksel ve alçal komutları haricinde çoğunluğu İngilizce bilmiyor. Pilotlar, robot gibi. Mikrofonla konuşurken bile el kitabına bakıyorlar. Sürekli otomatik pilotu kullanıyorlar” açıklamasını yaptılar. Afrika’ya gittiği uçağın kaptanının İngilizce bilmediğinden yakınan bir diğer pilot ise “Hedefimize gidip geri döndük ve bütün işi ben yaptım. Kule bize “Alçalın ve 5 bin feete ulaştığınızda sola dönün” dedi, kaptanımın bana verdiği emir ise “Sola dön ve 4 bin feet alçal” oldu” dedi.

‘Ailemi THY’de güvenle uçuruyorum’

PolItIken’in ortaya attığı iddialar üzerine THY’nin CEO’su Temel Kotil, sert bir açıklama yaptı. İşte Kotil’in sorulara verdiği yanıtlar:

Pilotlar yeterli oranda İngilizce biliyor mu?

- Bence açıklamalar haksız ve abartılmış. Uçuş sertifikaları ve dil eğitimlerinin uluslararası geçerliliği vardır ve hem ulusal hem de uluslararası merciler tarafından kontrol edilir. Pilotlar işe girmeden önce birçok sınavdan geçer.

Pilotların manuel kullanmayı bilmediği ve sürekli otopilotta seyrettiği iddia ediliyor?

- Diğer şirketlerinin aksine Türk Hava Yolları’nın kaptanlarının 10 bin saat, yardımcı pilotların ise 3 bin saat uçuş tecrübesi olma zorunluluğu var. Manuel kullanımlar konusunda ise pilotları 6 ayda bir uçuş simulatörlerine sokuyoruz. Böylece manuel kontrol yeteneklerini değerlendirmeye alıyoruz” açıklamasını yaptı.

Kurum içerisinde adam kayırma var mı?

- Şikayette bulunan pilotları dinliyoruz. THY’de çalışanların her türlü iletişim yolu açıktır. İstedikleri zaman gördükleri bir yanlışı bize bildirebilirler.

Pilotlar güvenlik nedeniyle ailelerini uçağa bindirmediğini açıkladı. THY güvenli mi?

- Açıklamalar abartıdır. 2 bin 200 pilotumuz var ve bunların 320’si yabancı. 16 bin çalışanımız ve onların aileleri THY ile uçuyor. Buna ben ve ailem de dahil. Ben bu insanların hiçbirinin ne kendilerini ne de yakınlarını tehlikeye atacaklarını düşünmüyorum.

Pilotların İngilizce ve liderlik vasıfları yeterli mi?

- Bütün pilotlar kusursuz bir aksanla İngilizce konuşamıyor olabilir. Ama onların İngilizce yeteneklerini en ileri noktaya getirmek için çalışıyoruz. Pilotların İngilizce yetenekleri ve bilgileri anadili İngilizce olmayan bütün şirketler için büyük bir sorundur.

Pilotlar iç yazışma ile uyarıldı iddiası

Gazeteye konuşan pilotlardan bir diğeri ise”Kötü pilotlar her uçakta var. İstanbul’dan Kopenhag, Oslo, Frankfurt ve Londra’ya giden uçaklarda da Bangkok, Tunus ve Beyrut’a giden uçaklarda da kötü pilotlar denk gelebilir” dedi. THY’nin iç yazışmalarına ulaşan Politiken gazetesi, yöneticilerin yapılan hataların farkında olduğunu öne sürdü. Bir raporda “THY, 2010’da İngiliz hava sahasında diğer şirketlere göre daha fazla yanlış yükseklikte yol aldı” yorumu yer alıyor. Uzmanlar ise bu hatanın tek sorumlusunun otomatik pilot kullanan ve kuleyle temasa geçemeyen İngilizce bilmeyen kaptanlar olduğunu belirtti. 23 Kasım’da yayınlanan bir diğer yazışmada ise “Diğer havayolu şirketlerine göre havada istediğimiz noktada seyredememişiz. Gitmemiz gereken noktada yol alamamışız” açıklaması yer alıyor.

‘Adam kayırıyorlar’

Karlı bir havanın ve trafiğin yoğun olduğu bir gün, Türk bir yardımcı pilotla çalışan bir kaptan ise “Hava çok kötüydü ve kule ile temastaydık. Fakat yardımcı pilot söylenenlerin tek kelimesini bile anlayamadı. O sebeple uçağı kullanmanın yanısıra iletişim görevini de ben üstlendim” dedi. Pilotların İngilizce bilgisinin çok kötü olduğunu dile getiren bir diğer pilot ise “Eğitim simulasyonu yaptığımızda bir Türk’le çalıştım. Acil durum alarmı çaldı. Bu durumda benzin seviyesine ve motor basıncına bakmamız gerekiyordu. Fakat yanımdaki adam ne alarmı anladı ne de yazılı checklist’i. Şikayette bulundum ama sanırım adam kayırıyorlar” dedi.

Kurallar var ama...

THY içerisinde birçok katı kural olduğunu belirten SAS ve Cimber Sterlin menşeili bazı pilotlar “Kuralların çoğuna kimse uymuyor” dedi. İddialar üzerine harekete geçen Dan yetkililer THY üzerindeki kontrollerin artırılacağını açıkladı. Dan Ulaştırma Bakanı Henrik Dam Kristensen “Danimarka’da kontrollerimizi artıracağız. Ulaştırma ile ilgilenen makamların Avrupalı meslektaşlarıyla temasa geçmeleri ve THY hakkında ortaya atılan iddiaları öğrenmeleri akıllıca olur. Bizim yaptığımız incelemelerde herhangi bir yanlışa rastlamadık ama önlemlerimizi önceden almalı ve bu ‘ciddi’ iddiaları göz ardı etmemeliyiz” dedi. Danimarka Kamu Ulaşım Kurumu’nun iletişim direktörü Thorbjorn Ancker de henüz bir güvenlik eksiğine rastlamadıklarını belirterek “Avrupa Hava Güvenliği Ajansı ile iletişime geçeceğiz” dedi. Türk Pilotlar Birliği’nin eski başkanı Nuri Sakarya da konu hakkında “Türk pilotlar çok az eğitim alıyorlar” açıklamasında bulundu.

THY nereye gidiyorsun?

Türk pilotların birçok zaman felakete davetiye verdiğini belirten bir pilot “Kule bize 2 bin 300 feet alçalmamızı söyledi ama pilot bu rakamı bana 3 bin 200 olarak tekrarladı. Bir süre devam ettikten sonra kule bizi uyararak “THY nereye gidiyorsun” dedi. Bu tür aksaklıklar çok sık yaşanıyordu” açıklamasını yaptı. Uçaklara güveninin kalmadığını dile getiren bir diğer pilot ise “Artık ne karımı ne de çocuklarımı THY uçağına bindirmiyorum” dedi.