Haziran ayı ihracat rakamı tüm zamanların rekoruydu. Buna bağlı olarak cari açıkta sert bir gerileme beklenebilir. Aynı zamanda haziranda AB ülkelerine yönelik ihracat yüzde 10 azaldı. Yılın ilk altı ayında 27 AB ülkesine yönelik ihracat yüzde 6.8 gerilerken, toplamdaki payı yüzde 39.6’a indi. AB dışı ihracat ise yılın ilk yarısında yüzde 32 büyüdü ve toplamın yüzde 60.4’üne ulaştı.

Böylece küresel krize kadar süregelen denge yüzde 60 Avrupa yüzde 40 Avrupa dışı dengesi tam tersine çevrildi. İlk altı ayda toplam ihracat yüzde 13.4 artarken, İran’a 7 milyar dolarlık altın ihracatı yapıldı. İhracatta artışın sürmesinde AB dışı ülkelere yönelik performans çok önemli hale geldi. Çünkü, AB’deki ekonomik durgunluk kısa sürede bitmeyecek, AB dışına yönelik ihracatın motor görevini sürdürmesi gerekecek.

Dış ticaretten sorumlu Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, AB’ye yönelik ihracatın daha da gerileyebileceği, toplam ihracatımız içindeki payının 8-9 puan daha azalabileceği ve yüzde 30-31’e kadar düşebileceğini açıkladı. Avrupa’da kaybettiğimiz payı ise Avrupa dışına yönelerek kapatacağız. Bakan’ın açıklamasına göre bu konuda üç önemli proje hayata geçiriliyor.

AB PAYI %30-31’İN ALTINA İNMEZ
Akdeniz İhracatçıları Birliği (AKİB)’nin davetiyle gittiğimiz Mersin’de Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’la konuştuk. Şöyle dedi: “Avrupa’nın ihracatımızdaki payı yüzde 30-31’e kadar düşebilir. Daha aşağıya düşmez diye hesapladık. Buradan kaybedilen payın başka yerlerden karşılanma gereği var. Biz de bunun üzerinde çalışıyoruz. Her ülkeyi her bölgeyi masaya yatırıyoruz.

LOJİSTİK MERKEZ
Onun dışında bugüne kadar üzerinde durulmamış pazarları da zorluyoruz. Bunların başında Asya Pasifik Bölgesi geliyor. Şimdiye kadar hem uzaklıktan dolayı hem de nasıl olsa mal satamayız gibi yanlış bir anlayıştan dolayı bizim ihracatçımız bu bölgeden uzak durmuş. Yaptığımız ziyaretler ve girişimler sonucunda Japonya’ya narenciye ihracatını yeniden başlattık.

Bir sıkıntı yaşanmış ve Japonya’ya narenciye ihracatı durmuştu. Ünlü bir zincir marketle görüştük, ilgili bakanlarla görüşmeler yaptık, bu kapıyı açtık. Şu anda kirazda da sorun var. Onu da çözeceğiz. Asya Pasifik pazarına girmek için uzak mesafe sorununun da çözmemiz lazım. Gemiler başka yerlere de uğradığı için, Japonya’ya 45 günde gidebiliyor. Lojistik merkez olsa, aynı gemiye farklı malların yüklenmesi ve o merkeze gönderilmesi gündeme gelir.

Böylece malların Japonya’ya varışı 25 güne inebilir. Orada oluşturulacak bir lojistik merkez işleri çok daha kolaylaştıracak. Son ziyaretimizde konuyu gündeme getirdik. Japonya’nın deprem bölgesinde TİM’le birlikte çalışıyoruz. Orada bir lojistik merkez kuracağız. Bu merkez sadece Japonya değil, Singapur, Güney Kore, hatta Çin’e de dönük ihracatta kullanılabilir. Böylece yıllık 3-4 trilyon doları aşan ithalatı olan ülkelere bir anlamda yakınlaşmış, o kapıları daha fazla açmış olacağız.

RUSYA’YA FARKLI YAKLAŞIM
Yanı başımızdaki Rusya yıllık 365 milyar dolar ithalat yapıyor. Bizim payımız ise küçük. Artık Rusya ile dış ticaretimizi daha farklı bir yaklaşımla ele alıyoruz. Çalışma sistemimizi değiştiriyoruz. Rusya’nın iştirakleri gibi düşündüğümüz eski SSCB ülkelerini işin içine dahil ediyoruz. Bu yeni yaklaşımla Rusya ve etrafındaki ülkelere ihracatımızı artıracağız. Krizden fırsat çıkarmak işte bu. Şimdiye kadar kolay pazarlara girdik. Bu doğruydu da. Ama artık bu pazarlarda durgunluk var. Biz yeni ve daha zor pazarlara girmek zorundayız. Krizden fırsat çıkarmak tam da işte bu.

ÖZEL EKONOMİK BÖLGE
Ele alacağımız başka bir konu da serbest bölgeler. Türkiye’de şu anda 19 serbest bölgedeki şirketlerin toplam cirosu 22.5 milyar dolara, çalışan sayısı da 19 bine ulaştı. Ama artık daha fazla büyüyemiyor. Bizim klasik serbest bölge mantığının ötesine geçmemiz gerekiyor. Bu nedenle “özel ekonomik bölge” modelini gündeme getirdik. Buralar yeni cazibe merkezleri olmalı. Güney Kore’de gezdiğimiz özel ekonomik bölge 209 kilometrekareydi.

Bu alan Singapur’un 3’te birine denk geliyor. İçinde üretim tesislerinden golf sahasına kadar birçok farklı iş ve hizmet kolu var. Bizim de böyle büyük cazibe merkezleri oluşturmamız gerekiyor. Mesela kimyada 11 milyar dolarlık açığımız var. Linyiti alıp işleyecek ve dizele alternatif olan bir ürünü üretecek entegre petro-kimya tesisleri neden özel ekonomik bölge olmasın. Böyle olursa dışarıdan 5-10 girişimci birden gelmeye talip. Bunu bana ilettiler.

1- ASYA LOJİSTİK MERKEZİ KURULACAK
Japonya’da Türkiye İhracatçılar Meclisi ile birlikte bir lojistik merkezi kurulacak. Bu merkez sadece
Japonya değil Singapur, Güney Kore hatta Çin’e dönük ihracatta bir üs gibi kullanılacak.

2- RUSYA PAZARINA AĞIRLIK VERİLECEK
Rusya yılda 365 milyar dolarlık ithalat yapıyor. Artık Rusya’nın iştirakleri gibi düşünülen eski
SSCB ülkeleri de işin içine dahil edilecek. Bu pazarlara ihracatta ağırlık verilecek.

3- ÖZEL EKONOMİK BÖLGE OLUŞTURULACAK
Klasik serbest bölge mantığının ötesine geçilerek özel ekonomik bölgeler oluşturulacak. Bu
bölgelerde üretim sahasından golf merkezine kadar birçok farklı iş ve hizmet kolu yer alacak.