2 Mart 2019 tarihinde (TYB ) Türk Yazarlar Birliği Mehmed Âkif Divanında gerçekleşen, edebiyat severlerin ve Kayalı’nın okurlarının büyük ilgi gösterdikleri söyleşiyi eleştirmen ve hikâyeci Necip Tosun yönetti.
Tarih, siyaset bilimi alanındaki eserleri, Kemal Tahir hakkında yazdığı makaleleri ve konferansları ile tanınan Kayalı, Türkiye'nin düşünce hayatı ve entelektüellerine ilişkin şöyle konuştu: “ Türkiye’de insanların, en öne çıkmış meseleleri tartışırken bile, bırakın başka düşünce odaklarını, kendi geçmiş yirmi yıllık serüvenleriyle bir bağlantıları yok. Keskin kopuşlar var. İnsanlar çok kısa dönemde, çok yoğun bir biçimde düşünce değiştiriyor. Son yıllarda bir kısım entelektüeller açısından, sorun sınıf meselesinden başka meselelere kayıyor; bu da onar yıllık aralıklarla oluyor. Düşüncede gelenek olması, bunun bir süreklilik içinde tartışılması lazım.”
Konuşmasında; “Ne olursak olalım, nerede durursak duralım fark etmez, biz Türkiye'nin düşünce insanlarını kendimize göre rötuşlayıp o biçime, o kalıba sokmaya çalışıyoruz." İfadelerini kullanan Kurtuluş Kayalı, Türkiye'nin en ciddi entelektüellerinin her dönemde o dönemin değişik düşün odaklarından bağımsız olarak fikir üretebilen insanlar olduğunun altını çizdi.
Kemal Tahir'in Türk aydınları içerisinde farklı bir konuma sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Kurtuluş Kayalı, “Bizim entelektüellerimiz arasında bu coğrafyanın aydın tarihinin, entelektüel tarihi içinde farklı olan, önemli, derinlikli düşünceler ifade eden entelektüellerimiz elbette var.  Ancak Kemal Tahir, Türkiye gerçeğini algılamak açısından genel yaklaşım tarzı itibariyle bunlardan farklı bir konumdadır.” diye konuştu.
1980 Sonrası İslamcılık Düşüncesinin Yönelimlerine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Kayalı, İslamcılık düşüncesinin gelişimini hem siyasetle iç içe geçmiş şekilde hem de siyasetten belirgin olarak ayrışmış halde olarak tanımladı.
Edebiyat ve hayat söyleşinin sonunda, TYB Başkan danışmanı İbrahim Ulvi Yavuz günün anısına Prof. Dr. Kurtuluş Kayalı’ya TYB yayınlarından tevdi etti.