Türkiye'de dolardaki rekor, siyasi belirsizlik, güvenlik endişeleriyle tüm makroekonomik göstergelerde kötüleşme yaşanırken gelir dağılımı adaletsizliğinde de sıkıntılar sürüyor. Türkiye'de en zengin yüzde 10'luk grubun geliri ile en yoksul yüzde 10'luk kesimin geliri arasındaki fark tam 12.6 kat. Yani en zengin yüzde 10 en yoksul yüzde 10'un tam 12.6 katı daha fazla gelirden pay alıyor. Bu veri Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 18Eylül'de açıkladığı 2014 yılına ait gelir ve yaşam koşulları araştırmasının sonucu. Gelir dağılımı adaletsizliği, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün (OECD) en çok dikkat ettiği verilerden biri. 34 OECD üyesi ülke arasında Türkiye 12.6 katlık gelir farkı ile beşinci sırada yer alıyor. Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında ise Türkiye bu adaletsiz yapısıyla birinci sırada.

MEKSİKA BİRİNCİ

OECD mayıs ayında açıkladığı raporunda üye ülkelerin 2013 yılına ait verileriyle bir sıralama yaptı. Bu sıralamaya göre en zengin yüzde 10 ile en yoksul yüzde 10 arasındaki gelir adaletsizliğinin en yüksek olduğu ülke 30.5 kat ile Meksika. Meksika'nın ardından gelen Şili'de bu oran 26.5 kat iken ABD'de 18.8 kata geriliyor. İsrail ise 14.9 katlık gelir dağılımı uçurumu ile OECD üyeleri arasında dördüncü sırada. Türkiye OECD'nin mayıs ayında açıkladığı sıralamada kullanılan 2011 yılına ait 15.2 katlık fark ile İsrail'in önünde dördüncü sıradaydı. Ancak TÜİK'in yeni verisiyle bu fark 12.6'ya geriledi ancak Türkiye hala en kötü beşinci ülke ve Avrupa birinciliğini de kimseye kaptırmadı. OECD ortalaması ise 9.6 katlık fark 30 yılın en ağır gelir dağılımı adaletsiliğini gösteriyo. OECD'ye göre, bu oran 1980'li yıllarda 7.1, 1990'lı yıllarda 8.1, 2000'li yıllarda ise 9.1'e çıkmıştı.

VERİ NASIL İYİLEŞTİ

TÜİK'in 2014 verileri de yayımlandığında oldukça tartışma yaratmıştı. TÜİK'in en zengin yüzde 20'sinin geliri ile en yoksul yüzde 20'sinin geliri arasındaki fark 2013'te 7.7 kat iken 2014'te 7.4 kata geriledi. Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısında da 2013'te 0.40 olan veri 2014'te 0.391'e indi. Gini katsayısı 1'e ne kadar yakınsa gelir dağılımında o kadar kötüleşme olduğunu gösteriyor. Peki TÜİK bu veriyi nasıl iyileştirdi?TÜİK Başkanı Birol Aydemir Eurostat'ın maddi yoksunluğa ilişkin yeni modülünü kullandıklarını ve soruların bazılarının değiştiğini açıkladı. Aydemir "2013 yılında maddi yoksunluk için sorduğumuz soruların dördünde soruş şeklinde değişiklik yaptık. Sorulardaki değişiklikten ziyade, soruların algılanış biçimindeki değişim etkili oldu" dedi.

TÜRKİYE VERİSİ NEDEN 2014

OECD ülkelerin son açıklanan verilerine göre sıralamayı yapıyor. Ve bir sonraki rapor 2016 Mayıs'ında açıklanacak. 2015 Mayıs'ında açıkladığı raporda ülkelerin 2013 yılına ait veriler yer alırken 2016'da açıklanacak raporda 2014 yılına ait diğer ülkelerin verilerine ulaşılabilecek. Türkiye'de soru değişimiyle yaşanan iyileşme diğer ülkelerle daha rapat karşılaştırılabilecek. TÜİK daha önce OECD'nin mayıstaki raporunda Türkiye'nin 2011 yılına ait verisi kullanılarak sıralama yapmış ve Türkiye 15.2 katlık fark ile dördüncü sırada yer almıştı.

En eşitsiz beşinci ülke Türkiye

Meksika 30.5
Şili 26.5
ABD 18.8
İsrail 14.9
Türkiye 12.6
Yunanistan 12.3
İspanya 11.7
İtalya 11.4
Japonya 10.7
İngiltere 10.5
Portekiz 10.1
G. Kore 10.1
Estonya 9.7
OECD 9.6
Avustralya 8.8
Kanada 8.6
Yeni Zelanda 8.2
Fransa 7.4
İrlanda 7.4
Polonya 7.4
Macaristan 7.2
Lüksemburg 7.1
Avusturya 7.0
İsviçre 6.7
Hollanda 6.6
Almanya 6.6
İsveç 6.3
Norveç 6.2
Belçika 5.9
Slovakya 5.7
İzlanda 5.6
Finlandiya 5.5
Slovenya 5.4
Çek Cum. 5.4
Danimarka 5.2

* OECD ülkelerine ait veriler 2011 ve 2013 yıllarına aittir. Türkiye verisi 2014 yılına aittir. Rakamlar en zengin grup ile en yoksul yüzde 10'luk grup arasındaki farkı göstermektedir.