Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan verilen bilgiye göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Dt Şerife Ünverdi konuyla ilgili yaptığı açıklamada her ailenin ve her gencin sorunu olan işsizliği önemli ölçüde ortadan kaldırmayı planladıklarını ifade ederek “Yerli İstihdamı teşvik yasası için oluşturduğumuz Teşvik Prim Sistemi fonunda ciddi bir kaynak birikimimiz var. Tasarının onaylanmasının ardından işsizliğin ortadan kalkması için etkin bir mücadele başlatacağız” dedi.
YASA TASARISININ YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ İLE ENGELLİLERE YÖNELİK POLİTİKALARIN DA HAYATA GEÇİRİLMESİ HEDEFLENİYOR
Özürlüleri Koruma, Rehabilite ve İstihdam Yasası kapsamında nakdi yardım alan ve çalışabilir iş isteği ile bekleyen özürlülerin asgari ücretin %60’ı ile %100 arasında nakdi yardım aldıklarını ancak bu grup da yer alan kişilerin herhangi gelir getirici bir işte çalışmaları halinde nakdi yardımları tüzük gereği kesildiğini hatırlatan Bakan Ünverdi; Bu kişilerin de yüce meclisimizin onaylayacağı yasa tasarısından sonra yapılacak düzenlemelerle hem sosyal güvenlik prim teşviki hem de aldıkları nakdi yardımın belli bir oranının çalışmaya başlasalar da devamını mümkün kılacak düzenlemelerle özel sektörde çalışmalarına olanak yaratacağını söyledi.
TEŞVİK PRİM SİSTEMİ YASA TASARISININ HAYATA GEÇMESİ İLE, İŞSİZ KALAN KADINLAR İÇİN DE ÖZEL POLİTİKALAR GELİŞTİRLMESİ ÖNCELİKLER ARASINDADIR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Dt Şerife Ünverdi, Yerli istihdamı teşvik yasa tasarısının yasallaşmasının ardından farklı risk gruplarında işsiz kalan vatandaşların da imdadına yetişeceklerini ifade etti. Bakan Ünverdi “Yaşı 50’yi geçen ve Sosyal Güvenlik dışında kalıp emekli olamama riski altında olanlar ve 5 ile 10 yıl çalışma zarureti olanlar, En az bir yıldır işsiz olan herkes ve özellikle kadınların sosyal güvenlik prim katkılarının devlet tarafından belli bir süre karşılanması gündeme gelecek” dedi.
SORUMLULUK TÜM MECLİSİN
Bakan Ünverdi işsizliğin tüm ülkenin sorunu olduğunu ve konu yasanın meclisten ivedilikle geçmesi için tüm Meclisin destek vermesi gerektiğine vurgu yaparak “iktidar olsun, muhalefet olsun tüm meclis yasaya destek vermeledir. Bu sorumluluk hepimizin” dedi
Yasa tasarısının yürürlüğe girmesi ile yapılacak düzenlemelerle hayat bulması öngörülen uygulamalar bütünü ise şöyle:
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak KKTC ‘de işsizlik sorununun ülkemizin en önemli sorunlarından birisi olduğunun bilincindeyiz. Bu sorunun temelinde yatan sebeplerden bir kaçı Özel sektörün beklenen gelişmişlik düzeyine çıkamaması , özel sektör işletmelerinde kurumsallaşma oranının düşük olması ve bu güne kadar devletde istihdam edilmenin cazibesinin bir türlü azaltılamamış olmasıdır.
İşsizlik ülkemizde olduğu gibi tüm AB ülkelerinde de önemli bir sorundur. AB ülkelerine baktığımızda istihdam oranlarını artırıp işsizlik oranlarını düşürmek için birçok ‘aktif işgücü politikaları” uyguladıklarını görmekteyiz. Bu tür politikaları uygulamak için GSMH’larının belli bir yüzdesi oranında finansal bir kaynağı da bu tür istihdam teşvik politikalarını uygulamak amacıyla fon olarak ayırıp bütçelendirmektedirler.
KKTC’ de 1 Ocak 2008 tarihinde yürülüğe giren Sosyal Güvenlik Yasası’ndan itibaren yabancı uyrukluların İhtiyat Sandığı işçi iveren katkı payları %5+ %5 olarak uygulanmaktan vazgeçilerek sadece brüt ücret üzerinden %5 işverenlerden Teşvik Prim Sistemi Fonu amaçlı kesilmeye başlanmıştır.
Bu fonun temel amacı, biriken parasal kaynağı yerli işgücünün istihdamını artırıcı yönde politikalar geliştirmek ve uygulamaktır. Hükümetimiz göreve başladığı Mayıs 2009 tarihinden itibaren bu yönde çalışmaya başlamış ve 1 Ocak 2010 tarinden yürürlükte olan Teşvik Prim Sistemi Tüzüğü’nü hayata geçirmiş ve değişik sektörlerde ve değişik eğitim durumlarındaki yerli işgücünün özel sektörde istihdam edilmesini desteklemeye başlamıştır. Ekim 2011 tarihinden bugüne bazı yasal sorunlar nedeni ile fondan yapılan ödemeler dondurulmuş olup bu güne kadar teşvik alacağı olan işverenlerin de geriye dönük ödenmesi yasa tasarısının içerisinde yer almaktadır.
KKTC’de ilk kez istihdam teşvik politikaları geliştirilebilecek ciddi bir finansal kaynak olan Teşvik Prim Sistemi kaynaklarından, şu an uygulanan sosyal güvenlik prim teşviklerine ek olarak yeni aktif işgücü piyasası polikalarını da hayata geçirmek öncelikli hedeflerimiz arasındadır. Bu çerçevede Uygulanabilecek politikalar ;
1- Genç İşsizlerimize Yönelik Maaş Teşvik Sistemi (İşsizlik oranı %29)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak 18-26 yaş arası Genç İşsizlere yönelik bu gün uygulanmakta olan sosyal güvenlik prim teşviğinden daha güçlü bir desteğe ihtiyaç duyulduğu kanaatindeyiz .Bu katagoride olan işsizlerimiz genellikle eğitimlerini yeni tamamlamış ve hemen hemen hiç iş tecrübesi olmayan kişilerden oluşmaktadır. İş tecrübesi noksanlığı bu grubtaki gençleri, istihdam edecek reel sektör temsilcilerince her zaman tereddüt ile karşılanmaktadır. Reel sektör bu gençlere vereceği ücreti ve alacağı verimi kıyaslamakta ve en az 6 ay ile bir yıl arası istediği verimliliğe ulaşabileceğini hesaba katmaktadır. Bu noktadan yapılacak yasal düzenlemelerle reel sektör açısından koşulları daha elverişli kılıp genç işsizlerimizin istihdamının maaş teşvik sistemi ile desteklenmesi yönünde gerekli adımlar atılacaktır. Bu teşvik sisteminde verilecek destek süreli olacağından mali yükümlülük sürekli olmayacaktır.
Teşvik süresi sonunda reel sektör kendi istediği ve eğittiği bir elemana sahip olacağından istihdamın sürekli ve taraflar için beklentilerin örtüştüğü bir hale dönüşmesi önemli bir çıktı olarak beklenmektedir.
2- Çıraklık Eğitim Sistemindeki 15-18 Yaş Arası Gençlerin Desteklenmesi
Ülkemiz eğitim sisteminden kaynaklanan önemli bir sorun olan ara ve teknik eleman eksikliğine bir çözüm modeli olarak yaklaşık bir yıl önce hayata geçirilen çıraklık eğitim sisteminde yer alan 15- 18 yaş arası gençlerimizin işyerlerinde geçirdikleri sürelere ilişkin Sosyal Güvenlik Primlerinin yerli istihdamı teşvik yasası kapsamında desteklenmesi bu sistemden faydalanan gençlerimize ve işverenlerine önemli motivasyon sağlayacaktır.
3- Özürlülerin Özel Sektörde İstihdamının Teşviki
“Özürlüleri Koruma, Rehabilite ve İstihdam Yasası “ kapsamında nakdi yardım alan ve çalışabilir iş isteği ile bekleyen özürlülerimiz asgari ücretin %60’ı ile %100 arasında nakdi yardım almaktadırlar. Bu grup da yer alan kişilerin herhangi gelir getirici bir işte çalışmaları halinde nakdi yardımları tüzük gereği kesilmektedir. Bu nedenle birçoğu kayıt dışı çalışmakta ve herhangi bir sosyal güvenlik yatırımı yapmamaktadır. Bu kişilerin de Teşvik Prim Sistemi kapsamında hem sosyal güvenlik prim teşviki hem de aldıkları nakdi yardımın belli bir oranının çalışmaya başlasalar da devamını mümkün kılacak düzenlemelerle özel sektörde çalışmalarına olanak yaratılması öncelikle ele alınacaktır.
4- Diğer Dezavantajlı Gruplar
-Yaşı 50’yi geçen ve Sosyal Güvenlik dışında kalıp emekli olamama riski altında olanlar ve emekli olabilmek için 5 ile 10 yıl çalışma zarureti olanlar,
-Kadınlar
-En az bir yıldır işsiz olan herkes ve
- Güney Kıbrıs’daki ekonomik kriz nedeniyle işsiz kalan inşaat sektörü çalışanlarının kapsama alınarak işçi ve işveren sosyal güvenlik prim katkılarının belli bir süre karşılanması yönünde gerekli düzenlemeler yasa tasarısının onaylanmasından sonra öncelikle ele alınacaktır.
5- Yetişkin Meslek Eğitiminin Desteklenmesi
Halen Doğu Akdeniz Üniversitesi ile uygulanmakta olan protokol benzeri protokoller ile özellikle Turizm Sektörünün ihtiyaç duyduğu “Ön Büro Elamanı” ve “Resepsiyonist” yetiştirilmesi yönünde öğrenci başına işyerlerinde (Otellerde) çalışılarak geçirilecek süreler için AÜ’tin belli oranlarında oranında istihdam teşviki uygulanmasına yönelik kurallar düzenlenecektir.