Akdeniz Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gül Özkaya, son günlerde Türkiye’nin gündemindeki doping ile ilgili açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Gül Özkaya, spor ve egzersizle ilgilenen herkes için dopingin önemli olduğunu belirterek, "Dikkat edilmesi gereken ciddi bir konudur. Sağlık sorunudur aslında. Sonuçları çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkarabilir. Doping bir takım yasaklı maddelerin kullanımı ya da kullanılmaya niyet edilmesidir. Bu konuda dünya çapında geçerli bir kurum var. Dünya Anti Doping Ajansı (WADA). Bu ajans hangi maddelerin yasaklı olduğunu, yapılan nelerin kural ihlali olduğunu belirlemiştir. Türkiye WADA’nın yasaklı maddeler anlaşmasını kabul eden bir ülkedir. O yüzden bu yasaklı maddelerin kullanımı ya da kural ihlallerinin yapılması doping kapsamına giriyor" dedi.

 

SAĞLIK BAŞARIDAN DAHA ÖNEMLİ

Sporcuların bu yasaklı maddelerin isimlerini bilmeleri, bunlardan kaçınmaları gerektiğine işaret eden Özkaya, "Bu maddelerin kullanımı spor ruhuna aykırıdır. Çünkü spor ruhu centilmenliği, sağlığı, takım çalışmasını öne çıkarmaya çalışıyor. Müsabakaya bir adım önde başlamaya çalışıyorsunuz. Dopingin insan sağlığına olumsuz sonuçları olabiliyor. Sadece kullanıldığı zaman değil, uzun vadede olumsuz sonuçları ortaya çıkabilir. Ana tema hiçbir başarı insan sağlığından önemli değildir. Çünkü doping insan sağlığını tehdit ediyor. Sporcular doping olabilecek maddelerden kesinlikle uzak durmalılar. Sadece bu ilaçları kullanmak doping kapsamına girmiyor. Teşebbüs etmek, bulundurmak, ticaretini yapmak gibi durumlarda veya numune vermeyi reddetmek doping kapsamına giriyor. Birkaç yılla biten cezaların yanında, ömür boyu müsabakalardan men cezaları var. Bu cezalar caydırıcı olabilir olmayabilir. Ama en önemlisi sporcunun sağlığı zarar görüyor" diye konuştu.

 

DOPİNG HASTALIKLARI

Doping maddelerinin kas geliştirici etkilerinin yanı sıra uzun vadede kalp yetmezliğine yol açtığına vurgu yapan Doç. Dr. Özkaya, "Bazı ilaçlar erken yaşlanmaya, bazıları kişilik bozukluklarına yol açabiliyor. Bu maddelerin kullanımının öncelikle önüne geçilmesi gerekiyor. Bu konuda spor kulüplerine, yöneticilere, antrenörlere, sporculara büyük işler düşüyor. Bu maddenin kullanımından kesinlikle uzaklaşılması gerekiyor" şeklinde konuştu.

Türkiye’de WADA tarafından onaylanmış bir doping kontrol merkezinin olduğunu kaydeden Doç. Dr. Özkaya, "Numuneler alınıp, burada test ediliyor. Bu kurum Ankara’da Hacettepe Üniversitesi’ne bağlıdır. Spor kulüplerinde, fitness merkezlerinde konuşulması gerekiyor. Ya da yasayla denetim altına alınması gerekiyor. Ulaşımı çok kolay. Reçetesiz. Herkes istediği eczaneden alabiliyor. Her spor branşı ya da etkinliğe göre kullanılabilen uyarıcılar var. Ama bunun da kuralları var" dedi.

 

KULLANILAN İLAÇLAR BELGELENMELİ

Tedavi amaçlı kullanılan bazı ilaçların doping yapabileceğini aktaran Özkaya, şöyle devam etti:

"Tedavide kullanımının kuralları var. Tedavi amaçlı kullanıma bir maddenin girebilmesi için müsabakadan önce hekim raporuyla onun tespit edilmiş olması gerekir. Bildirim yapılmadıysa, tedavi amaçlı kullanılmadığı sayılıyor. O yüzden sporcuların ilaç olarak düşünmedikleri bir takım krem, şurupları bile yarışma öncesi veya yarışma dışında kulüplerine bildirmeleri gerekir. Bunlar doping kapsamı içinde çıkabilir. İçindeki farmakolojik maddeler doping listesinde yer alabilir. Tedavi amaçlı kullanım mutlaka belgelenmelidir. Tıbbi amaçlı kullanılan bütün ilaçlar belgelenmelidir."

 

DOĞAL İLAÇLARA DA DİKKAT EDİLMELİ

Doğal yardımcılara da dikkat çekmek istediğini ifade eden Doç. Dr. Özkaya, "Bir takım çaylar, ya da bir takım kas kuvvetini arttırıcı maddelerden doğal bitkilerden söz ediliyor. Bunların içinde hangi dozda hangi madde var, bunlar net olarak bilinmesi ve markası önemli. İnternet üzerinden mi alınıyor, bunları ciddi kontrol etmek gerekir. Bu maddelerde gerçekten insan sağlığı zararları yönünden araştırılmıyor. Bunlar da WADA’nın listesinde ergojenik yardımcılar olarak yer alıyor" diye konuştu.

 

KULÜPLERİN SPOR HEKİMİ BULUNMALI

Kulüplerin hekim gözetiminde sağlık kontrollerini yaptırması gerektiğinin altını çizen Özkaya, şunları kaydetti:

"Kulüpler spor hekimi bulundurmalıdır. Ya da bu kontrolleri spor hekimleri bünyesinde yapmalıdır. Türkiye’de birçok kulübün kadrolu spor hekimi yok. O nedenle belki bu sorunlar yaşanmaya başladı. Bizde spor hekimi bulundurma bilinci yaygınlaşmadı. Spor hekimi aynı zamanda sporcuları bilinçlendirir."

 

AŞIRI KAFEİNE DİKKAT

Çayda, kahvede çikolatada bulunan kafeinin uyarıcı olduğunun bilindiğini belirten Doç. Dr. Özkaya, sözlerini şöyle tamamladı:

"Yıllarıdır biliniyor. Ama doping kapsamında değil. Ama belirli müsabakalar için belli dozda alınmasına izin veriliyor. O maddeler açısından da dikkatli olmak gerekiyor. Hangi branşta spor yapıyorsanız, ona özgü izin verilen ve verilmeyen dozları takip etmeniz gerekiyor. Spor branşına göre değişiyor. Sporcular beslenme programlarına da dikkat etmelidir. Doping olarak düşünülmeyen bir takım vitaminler, bir takım kafein gibi maddeler veya gevşetici çayların dozajına dikkat edilmelidir."