|
|
Vatandaş bir taraftan kayıtlı şekilde çalışan ikrazatçılardan nakit ihtiyacını karşılarken, bir taraftan da ''kredi kartına nakit'' veren kişiler aynı piyasada bulunuyor. Bazı kuyumcular da altın satmış gibi göstererek vatandaşa gecikmiş kredi kartı borcunu ödemesi için nakit sağlıyor, borcunu da kredi kartı ile 12 aya varan vade ile taksitlendiriyor.Devletten belgeli ikrazatçılık yapanların aylık borç faizi, bankacılık kesiminin faizinin 5,3 katına çıkarken, basit ortalama faiz yüzde 100'e yaklaştı. Bankanın 5,3 katı faizine karşın vatandaşlar, geçen yıl ikrazatçılardan 455,3 milyon lira borç aldı.
Hazine Müsteşarlığı'nın verilerine göre, 2008 yılında 28 olan resmi ikrazatçı sayısı, 2009'da da değişmedi. İkrazatçılar, 2008'de 63 bin 567 işlem karşılığında 417 milyon 895 bin liralık işlem hacmi gerçekleştirirken, geçen yıl, işlem sayısı yüzde 12,7 azalarak 55 bin 472'ye geriledi. İşlem sayısındaki azalmaya karşın işlem hacmi yüzde 8,9 artarak 455 milyon 326 bin liraya yükseldi.
İkrazatçılardan, bir işlemde yapılan ortalama borçlanma tutarı, 2008 yılında 6 bin 574 lira iken, geçen yıl 8 bin 208 liraya çıktı.
Verilere göre, 2009 yılı sonu itibariyle, 18'i İstanbul'da, 6'sı Ankara'da, İzmir, Antalya, Denizli ve Yalova'da birer tane olmak üzere toplam 28 ikrazatçı faaliyet gösteriyor. 2008 yılında 98 milyon 150 bin lira olan ikrazatçıların toplam sermayesi, geçen yıl 99 milyon 197 bin liraya yükseldi. İkrazatçıların dönen varlıklarının tutarı, aynı dönemler itibariyle 141,7 milyon liradan 178,5 milyon liraya çıktı.
Kayıtlı en büyük ikrazatçının sermayesinin 11,5 milyon lira, dönen varlıklarının toplamının 25 milyon lira olduğu belirlenirken, sermayesi 10 milyon lira olan 3 ikrazatçı daha bulunuyor.
İkrazatçılar, 2008'de 18 milyon 561,7 bin lira olan karlarını, geçen yıl yüzde 13,58 artırarak 21 milyon 83,3 bin liraya yükseltti.
Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, geçen yıl 238 kişi çalıştıran ikrazatçıların yaptığı işlemler nedeniyle 7,4 milyon lira gelir vergisi tahakkuk etti, 1,9 milyon lira BSMV, 2,5 milyon lira damga vergisi, 754,3 bin lira harç olmak üzere 12 milyon 651,7 bin lira devlete ödeme yapıldı.
İkrazatçıların vergi ve harç nedeniyle 2008'de devlete yaptıkları ödeme tutarı 11,5 milyon lira düzeyindeydi.
HALEN 25 İKRAZATÇI FAALİYET GÖSTERİYOR
İkrazatçılar, devamlı ve mutad meslek halinde, faiz veya her ne ad altında olursa olsun bir karşılık veya ipotek almak suretiyle, ödünç para verme işleriyle uğraşıyor veya ödünç para verme işlerine aracılık ediyor. İkrazatçılıkla ilgili düzenleme 1983 yılında yapılmış, yönetmelik ise 1994 yılında çıkarılmış.
İkrazatçıların 1,5 milyon lira asgari nakit sermaye bulundurmaları gerekiyor.
Bugüne kadar 76 gerçek kişiye, ödünç para verme işleriyle uğraşmak üzere ikrazatcılık faaliyet izni verilirken, bunlardan 48 ikrazatçının faaliyet izinleri çeşitli nedenlerle iptal edildi. 2009 yılı sonu itibariyle 28 ikrazatçı faaliyet gösterirken, bu yıl başında sonuçlanan incelemelere istinaden 3 ikrazatçının daha faaliyet izni iptal edildi ve ikrazatçı sayısı 25'e düştü.
İkrazatçılar, mevzuat gereği borç alamıyor, mevduat toplayamıyor ve sermaye piyasası işlemi yapamıyor. Ödünç sözleşmelerinde asgari, ''Ödünç verilen tutar, vade, faiz oranı, geri ödeme tablosu, gecikme faizi, toplu ya da erken ödeme durumunda uygulanacak iskonto oranı, geri ödemeye ilişkin kambiyo senetlerinin adedi, vade tarihi ve numarası, varsa kefil, teminat veya ipoteğe ilişkin bilgilerin'' yer alması gerekiyor.