|
|
Ülke topraklarının, her saniyede 1.6 ton, her yıl 500 milyon ton verimli tarım toprağının erozyonla kaybedildiği belirtildi.
Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de toprak kaybı sürecinin en önemli etkeni erozyon olarak gösteriliyor. Arazi eğimi, iklim, bitki örtüsü ve toprak özelliklerinin etkileşimi sonucu oluşan doğal erozyonun yanı sıra insanın doğaya müdahalesi temeline dayanan bir dizi yapay etken, erozyonu bir afet niteliğine dönüştürüyor.
Türkiye'nin kara yüzeyinin yüzde 90'ında çeşitli şiddetlerde erozyon meydana geliyor. Arazinin yüzde 63'ü çok şiddetli ve şiddetli, yüzde 20'si orta şiddetli erozyonla karşı karşıya kalıyor. Ülke genelinde yaklaşık 67 milyon hektarlık arazide toprak giderek yok olurken erozyon büyük ölçüde tarım alanlarında yaşanıyor.
İşlenen tarım alanlarının yüzde 75'inde yaklaşık 20 milyon hektar alanda yoğun erozyon görülüyor. Türkiye'nin tarım alanlarının ancak 5.0 milyon hektarlık bölümünde erozyon görülmüyor. Su ve rüzgar erozyonu tüm ülke topraklarının yüzde 86.5'inde cereyan ediyor. Rüzgar erozyonu 506 bin hektarlık bir yayılımla daha çok kural iklime sahip Konya ve dolaylarında görülüyor.
Türkiye'de akar sularla birlikte alandan taşınan toprağın, ABD'nin 7, Avrupa'nın 17 ve Afrika'nın 22 katı daha fazla düzeyde olduğu belirtildi. Fırat Nehri yılda 108 milyon ton, Yeşilırmak 55 milyon ton toprak taşıyor. Her yıl Keban Barajı'na 32 milyon, Karakaya Barajı'na 31 milyon ton toprak birikiyor. Erozyonla yılda 90 milyon ton bitki besin maddesi toprak birlikte yitiriliyor. Her yıl tarım alanlarından 500 milyon ton, tüm ülke yüzeyinden 1,4 milyar ton verimli üst toprak erozyonla kaybediliyor.
Kaybedilen bu topraklar 25 santimetre kalınlığında, yaklaşık 400 bin hektar genişliğinde bir araziye eş değer geliyor.
TEMA Samsun Temsilcisi Ömer Faruk Sönmez, Türkiye'de ülke topraklarının yüzde 90'ından fazlasının erozyon tehdidi altında olduğunu, her saniyede 1.6 ton, her yıl 500 milyon ton verimli tarım toprağının erozyonla kaybedildiğini söyledi. Yanlış toprak kullanımı, tarım uygulamaları, kent, sanayi, ulaşım ve benzeri yatırımların yanlış konumlanmasının erozyon sürecini artırdığını belirten Sönmez, şöyle konuştu: "Afet nitelikli erozyonun yanında tarım arazileri, özellikle de verimli tarım arazileri, tarım dışı kullanımlarla açık bir saldırı ve talanla karşı karşıya. 1978-1996 yıllarında amaç dışı tarım toprağı yüzde 33 artmış ve betonlaşarak elden çıkan verimli tarım toprağı 600 bin hektara, yani verimli alanların yaklaşık onda birine yaklaşmıştır."