Merkez Bankası’ndan , 2011 Yılı 3. Çeyrek Bülteni

Bültende, bazı gelişmiş ülkelerde ve Türkiye’deki ekonomik gelişmeler değerlendirilerek, KKTC ekonomisindeki göstergelere “İstihdam ve Fiyatlar”, “Dış Ekonomik İlişkiler”, “Bütçe Gelişmeleri” ana başlıkları altında yer veriliyor. Bültende, bankacılık sektörüne ilişkin bilgiler, kooperatifler, sigorta şirketleri, uluslararası bankacılık birimleri, döviz büroları ile Kalkınma Bankası’na ait bankacılık dışı finans sektörü bilgileri, ekonomik kararlar ve istatistik tabloları da bulunuyor.

Merkez Bankası Başkanı Bilal San, göreve başlamasının ardından bankanın üç aylık bültenlerinden ilkini yayımladı. San, bültenin önsözünde, Merkez Bankası’nın KKTC’deki bankaların denetim, gözetim ve düzenlemesinden sorumlu otorite olduğunu kaydederek, ülkede ve dünya genelinde yaşanan ekonomik sorunların, bankacılık sektörünün ekonomiler üzerindeki önemini ortaya koyduğunu belirtti.

Bankacılık sektörünün bilanço büyüklüğünün, 2011 Eylül ayı sonu itibarıyla 9 milyar 632 milyon Türk Lirası’na ulaştığını açıklayan San, bu rakamın, cari fiyatlarla 2011 yılı gerçekleşme tahminine göre 6 milyar 600 milyon Türk Lirası olması beklenen gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 145’ine tekabül ettiğini bildirdi.

San, ekonomideki ve finansal piyasalardaki gelişmelerle değişimlere bağlı olarak önümüzdeki süreçte yayımlanacak bültenlerde değişiklikler yapılmasının planlandığını da ekledi.

Çalışma Dairesi işsizlik verilerine göre, 2011’in üçüncü çeyreğinde 511’i erkek, 973’ü kadın olmak üzere 1484 kayıtlı işsiz bulunuyor. Bu sayı, 2010’un aynı döneminde yüzde 9.51 daha yüksekti ve 710’u erkek, 930’u kadın olmak üzere 1640 işsiz vardı.

2011 yılı üçüncü çeyreğinde, kayıtlı erkek işsiz sayısı yıllık bazda yüzde 28,03 oranında azalırken, kayıtlı kadın işsiz sayısı ise, yüzde 4,62 oranında arttı. 2011 yılının ikinci çeyreğinde, birinci çeyreğe nazaran kayıtlı işsiz sayısında görülen artış eğilimi, üçüncü çeyrekte de devam etti.

KKTC’nin 2011 yılı üçüncü çeyreği toplam ihracatı, TL bazında bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 19,52 oranında artarak, 25,1 milyon TL’den 30 milyon TL’ye yükseldi.

Dolar bazında karşılaştırıldığında, 2010 yılı üçüncü çeyreğinde toplam 16,7 milyon ABD Doları olan toplam ihracat tutarı, 2011 yılının aynı döneminde yüzde 3,59 oranında artarak 17,3 milyon ABD Doları oldu. Eldeki en son verilere göre Ocak - Haziran 2011 dönemi toplam ithalat ise, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 16 oranında artarak 711 milyon ABD Doları’ndan 823 milyon ABD Doları’na ulaştı.

KKTC’ye gelen yabancı yolcu sayısı, 2011 yılının üçüncü çeyreğinde, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 15,44 oranında artarak toplam 273 bin 859 kişiden 316 bin 131 kişiye ulaştı.

2011 mali yılı KKTC bütçesi, yılın ilk dokuz ayında 1 milyar 897 milyon TL giderine karşılık, 2 milyar 24 milyon TL gelir elde ederek, 127 milyon TL bütçe fazlası verdi. Yılsonu itibarıyla gerçekleşmesi öngörülen toplam bütçe gelirlerinin yüzde 66,34’ü tahsil edildi, bütçe giderlerinin yüzde 57,63’ü kullanıldı.

Banka şube sayısı, Haziran - Eylül 2011’de 2 artarak 189’a ulaştı. Toplam şube sayısının yüzde 59,26’sı özel sermayeli bankalara, yüzde 22,22’si şube bankalarına, yüzde 18,52’si kamu bankalarına ait.

Bankacılık sektöründe istihdam edilen personel sayısı, Haziran - Eylül 2011 döneminde 6 kişi artarak 2 bin 397’den 2 bin 403’e yükseldi. Söz konusu personelin 1396’sı özel sermayeli bankalarda, 554’ü kamu bankalarında, 453’ü şube bankalarında çalışıyor.

Bankacılık sektörünün aktif toplamı Haziran 2011’e göre yüzde 5,82 oranında arttı ve Eylül 2011 itibarıyla 9 milyar 632 milyon TL seviyesine ulaştı.

2011 yılının üçüncü çeyreği sonunda bankacılık sektörü likit aktiflerini oluşturan nakit değerler ile bankalardan, Merkez Bankası’ndan ve bankalararası para piyasası (BPP) işlemlerinden alacaklar kalemlerinin toplamı, bir önceki çeyreğe göre 153 milyon TL artarak 2 milyar 312 milyon TL’den 2 milyar 465 milyon TL’ye yükseldi.

Brüt krediler, Eylül 2011 sonunda ikinci çeyreğe göre yüzde 5,06 oranında genişledi. Eylül 2011 itibarıyla artan işletme kredileri 2 milyar 582 milyon TL ile kredi türleri arasında birinci sırada yer alıyor. Bunu 1 milyar 637 milyon TL ile tüketici kredileri izledi. Eylül 2010 - Eylül 2011 döneminde işletme kredileri 1 milyar 972 milyon TL’den 2 milyar 582 milyon TL’ye, tüketici kredileri ise 1 milyar 183 milyon TL’den 1 milyar 637 milyon TL’ye çıktı.

Haziran 2011 sonunda 447 milyon TL olan toplam tahsili gecikmiş alacaklar, Eylül 2011 sonu itibarıyla, yüzde 5,19 oranında azalarak 424 milyon TL seviyesine geriledi.

Aynı dönemlerde, özel sermayeli bankalar ile şube bankalarının toplam tahsili gecikmiş alacaklar içindeki paylarında artış, kamu bankalarının payında ise azalış oldu.

Haziran 2011 - Eylül 2011 döneminde özel sermayeli bankaların toplam tahsili gecikmiş alacaklar içindeki payı yüzde 51,66 oranından yüzde 56,17’ye; şube bankalarının tahsili gecikmiş alacaklar içindeki payı ise yüzde 6,66’dan yüzde 7,21’e yükseldi.

Kamu bankalarının toplam tahsili gecikmiş alacakları içindeki payı ise, yüzde 41,68’den yüzde 36,62’ye geriledi.

Eylül 2010 - Eylül 2011 dönemini kapsayan bir yıllık dönemde, özel sermayeli bankaların sektör içindeki tahsili gecikmiş alacaklar payı yüzde 63,17’den yüzde 56,17’ye gerilerken; kamu bankalarının payı 30,45’den yüzde 36,62’ye, şube bankalarının payı ise yüzde 6,38’den yüzde 7,21’e yükseldi.

KKTC bankalarındaki mevduat, bir önceki çeyreğe göre 460 milyon TL artarak, Eylül 2011 dönemi itibarıyla 8 milyar 118 milyon TL’ye ulaştı.

Mevduatın türlerine göre dağılımında en büyük payı yüzde 75,90 oran ile tasarruf mevduatı alırken, bunu yüzde 11,15’lik ticari mevduat ve 6,53’lük resmi mevduat izliyor.

Bir ay vadeli mevduatın toplam mevduat içindeki payı yüzde 60,84, vadesiz mevduatın payı 16,03, üç ay vadeli mevduatın payı ise yüzde 11,68 olurken, sektörün mevduat toplamı bir yıllık dönemde yüzde 20,49 oranında ve 1 milyar 380 milyon TL tutarında artış gösterdi.

Bankacılık sektörünün derinliği ile aracılık fonksiyonunun göstergelerinden biri olan kredilerin toplam mevduata oranı, yılın üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 0,59 puan azalarak yüzde 66,23 oranında gerçekleşti. Kredilerin toplam mevduata oranı, geçen bir yıllık dönemde 2,99 puan arttı.

Sektörün istikrarı ve gelişmesi açısından büyük önem taşıyan özkaynaklar, bir önceki çeyreğe göre 65 milyon TL artarak 2011 yılının üçüncü çeyreği sonunda 1 milyar 77 milyon TL düzeyine yükseldi.

Özkaynaklar, 2011 yılının dokuz aylık döneminde yüzde 15,17, Eylül 2010 - Eylül 2011 dönemini kapsayan bir yılda ise, yüzde 19 oranında artış gösterdi. Bir yıllık dönemde sektörün ödenmiş sermayesi 78,5 milyon TL, yedek akçeler 34 milyon TL arttı.