|
|
Deklarasyona, Kıbrıs Türk Spor Yazarları Derneği (KTSYD) Başkanı Ogün Genç Kaçmaz, Haber Kameramanları Birliği Temsilcisi Savaş Leylek, Kıbrıs Türk Karikatürcüler Derneği Başkanı Hüseyin Çakmak, Bayrak Radyo Televizyon Kurumu Çalışanları Sendikası (BAY-SEN) Başkanı Salih Sakallı, Kıbrıs Türk Gazeteciler Birliği (KTGB) Başkanı Hüseyin Güven imza koydu. Bu arada Dış Basın Birliği (DBB) Başkanı Fevzi Tanpınar’ın yoğun olması dolayısıyla basın toplantısına katılmadığı ve deklarasyonu daha sonra imzalayacağı belirtildi.
GÜVEN: “ETİK MEDYANIN İÇ SORUNU...”
“Medya Etik Kurulu Deklarasyonu”nun basın mensuplarıyla paylaşıldığı imza töreninde söz alan KTGB Başkanı Hüseyin Güven, “medyada etik” konusunun yıllardır tartışıldığına dikkat çekerek, bunun medyanın iç sorunu olduğunu söyledi.
Söz konusu sorunun çözülmesi için yıllardır çalışma yapıldığını ancak başarıya ulaşılamadığını belirten Güven, “Hemen hemen her gün etik dışı yayınlarla karşılaşıyoruz” dedi.
“BASIN ETİK YASA TASLAĞI...”
KTGB eski Başkanı Cenk Mutluyakalı’nın yönetimi döneminde “Basın Etik Yasa Taslağı” hazırlandığını anlatan Hüseyin Güven, söz konusu tasarının İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı’na sunulduğunu anımsattı.
Taslağın halen bakanlıkta olduğunu kaydeden Güven, taslağın ne zaman ve ne şekilde ele alınacağı konusunda bilgileri olmadığını ifade ederek şöyle dedi:
“İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanı Nazım Çavuşoğlu, Meclis’teki bir konuşmasında yasanın geçirileceğini söyledi. Böylece taslağın halen gündemlerinde olduğunu öğrendik. Oradaki ifadede sanki “Medya Etik Kurulu” kurulunca gazeteciler cezalandırılacak, yazıları engellenecek gibi bir hava oluşturuldu ama öyle bir şey yok...”
Güven, Gazeteciler Birliği yeni yönetiminin, yasanın Meclis’ten yakın zamanda geçmeyeceğini düşündüğünü, bu nedenle, konunun sivil bir inisiyatif olarak gündeme gelmesi kararına varıldığını söyledi.
“AMACIMIZ GAZETECİLERE SANSÜR UYGULMAK, CEZA VERMEK, MESLEKLERİNİ YAPARKEN ONLARA ENGEL ÇIKARMAK DEĞİLDİR”
Deklarasyonun taslağını, örgütlerle gerçekleştirdikleri toplantılar sonucunda oluşturduklarını kaydeden Güven, “Medya Etik Kurulu’nun oluşturulmasında ve bu ilkelerin belirlenmesindeki amacımız gazetecilere sansür uygulamak, ceza vermek, mesleklerini yaparken onlara engel çıkarmak değildir. Aksine biz gazeteciliğin kuralları içinde en özgür biçimde yapılması için çaba harcayan örgütleriz...” ifadelerine yer verdi.
“Esas amacımız; etik anlamdaki doğruları kamuoyu ile paylaşmaktır” diyen Güven, etik dışı yayın yapan kurumları uyaracaklarını, bu uyarının içinde herhangi bir para ya da hapislik cezası olmadığını söyledi.
Güven, temel beklentilerinin medyada etik dışı yayın sorununun uyarı ve eğitimle sonlanması olduğunu söyledi.
Etik kodların zamanla değişebileceğinden söz eden Güven, bunları takip etmeye ve kamuoyu ile paylaşmaya hazır olduklarını ifade etti.
“DEKLARASYON ÜLKEDEKİ TÜM YAYIN KURULUŞARI İLE PAYLAŞILACAK”
Medya Etik Kurulu Deklarasyonu’nu denetleyecek 7 kişilik bir kurul oluşturulacağını yineleyen Hüseyin Güven, deklarasyonun ülkedeki tüm yayın kuruluşları ile paylaşılacağını söyledi.
Yayın kuruluşlarının ziyaret edilerek deklarasyonun imzalanmasını talep edeceklerini belirten Güven, “Hedefimiz; bütün yayın kuruluşu yöneticilerinin bunu imzalamasıdır. İşte o zaman etik kurulu daha başarılı çalışır. Herkes deklarasyonun altında imzası olduğu için daha sorumlu davranırsa uyarma, kınama cezası dahi vermeden sorunları halledebiliriz” dedi.
Hüseyin Güven konuşmasında, gazetecilerin kamu yararına hizmet verdiğini anımsatarak, “Bin bir zorluk altında çalışan arkadaşlarımız göreve azar işitmek, aşağılanmak için gitmiyor” diyerek basın mensuplarının maruz kaldığı üzücü olaylara dikkat çekti.
Herkesi yetki sınırları içinde davranmaya çağıran Güven, “Meslektaşlarımız kimsenin memuru ya da kölesi değildir” dedi.
Güven, Gazeteciler Birliği’nin üyesi olsun ya da olmasın medyada yasadışı davranışa, mesleki engellemeye ve baskıya maruz kalan herkesin örgütlü olarak yanında bulunacaklarını vurguladı.
Hüseyin Güven, Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) Yönetim Kurulu’nun geçtiğimiz günlerde, TAK Yasası gereği hayata geçirilmesi gereken Personel Çalışma Esasları Tüzüğü’nü onayladığını kaydederek, “tüzüğün; TAK çalışanlarının mesai dışında gazetecilik mesleğini yapmasına sınırlama getireceğini” iddia etti. Güven, “gazetecilerin çalıştıkları kurumun esiri olmadığını” dile getirerek, “Kişisel görüşlerini paylaşmak bir gazetecinin en doğal hakkıdır” dedi.
LEYLEK: “ZAMAN BİZİM İÇİN ÖNEMLİ”
Haber Kameramanları Birliği Temsilcisi Savaş Leylek de söz alarak, basın toplantısı, etkinlik gibi haberler için belirli bir saat verildiğini ancak buna uyulmayarak basın mensuplarının bekletildiğini söyledi
Leylek, devlet ve hükümet yetkilileri ile sivil toplum yetkililerinin zaman konusunda hassas davranmasını istedi.
Savaş Leylek, “Zaman bizim için önemlidir” diyerek, özellikle özel sektörde elaman sıkıntısı yaşandığını ve basın mensuplarının habere yetişmek adına zamanla yarıştığını söyledi.
MEDYA ETİK KURULU DEKLARASYONU
Aşağıda imzası bulunan örgütler ve basın-yayın kuruluşları, ülkemizde yayıncılık alanında etik kodlara uyulması konusunda aktif çaba sarf etmek üzere oluşturulan ‘Medya Etik Kurulu’nun çalışmalarına katkı koyacaklarını ve kurulun alacağı kararlara uyacaklarını taahhüt ve kabul ederler.
1. Medya Etik Kurulu, basın-yayın alanında faaliyet yürüten, Birlikler ve Dernekler ya da Sendikalar Yasası tahtında tescil edilmiş olan ve tescilinden itibaren en az 5 yıl düzenli olarak faaliyetlerini sürdüren sendika, dernek veya birliklerin seçecekleri, en az 5 yıldır Sarı Basın Kartı sahibi olan dört, Barolar Birliği tarafından seçilecek bir ve KKTC’de faaliyet gösteren üniversitelerin iletişim fakülteleri tarafından görevlendirilecek iki kişi olmak üzere toplam yedi kişiden oluşur.
2. Kurul üyeleri, adı geçen örgüt ve kurumların yönetim kurulları tarafından 3 yıllığına görevlendirilir. Kurul, başkanını ve sekretaryasını kendi içinde belirler.Kurul başkanlığı ve sekreteryası altı aylık periyotlardan oluşan sürelerle kurul üyeleri arasında dönüşümlü olma esasına göre çalışır.
3. Kurul, bu deklarasyon uyarınca kendisine verilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere, her ayın ilk haftası, başkan tarafından belirlenecek ve toplantıdan en az üç gün önce üyelere mail ve/veya telefonla duyurulacak gündemle toplanır. Toplantı yeter sayısı üye tamsayısının, karar yeter sayısı toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğudur. Üyeler, başkanın belirlediği gündem dışında da gündem önerisi yapabilirler. Bu öneriler, toplantı başlamadan önce oylanır. Salt çoğunluğun elde edilmesi halinde öneriler gündeme dahil edilir. Kurul, başkanın çağrısı veya en az dört üyenin talebiyle olağanüstü toplantı da yapabilir.
4. Medya Etik Kurulu,kurul üyesi örgütlerin talepleri ve organizasyonuyla, yayıncılık alanında eğitim çalışmaları düzenleyen bir anlayışla çalışmalarını sürdürür.
5. Kurul, basın meslek etiğine uygun yayın yapılıp yapılmadığını üyelerin tespitiyle veya özel ya da aleni şikayetler bazında değerlendirmeye alır ve karara bağlar. Kurulun denetimlerinde dikkate alacağı unsurlar 6’ıncı maddede sıralanmıştır.
6. KKTC’de faaliyet gösteren ve yurt içine ve/veya yurt dışına yayın yapan basın yayın organlarında görev yapan gazeteciler, gazeteci olmadıkları halde basın yayın faaliyetine katılanlar, sorumlu genel yayın yönetmenleri ve haber müdürleri aşağıdaki kurallara uymakla yükümlüdürler:
a) Haber, yorum ve görüşler okur ve izleyicinin yayının niteliğini anlayabilmesini sağlayacak biçimde, açıkça birbirinden ayrılmalıdır.
b) Basın yayın organları masumiyet karinesine saygılı olmalı, suçluluğu yargı kararıyla sabit olmadıkça herhangi bir kişiyi suçlu ilan edecek yayın yapmaktan kaçınmalıdır.
c) Sanıkların ve mahkumların yakınları, işlenen fiille açıkça ilgili bulunmadıkça ve olayın doğru anlaşılması için gerekli olmadıkça teşhir edilmemelidir.
d) Çocuklarla ilgili suçlarda, mahkum, sanık, tanık, mağdur ya da maktul statüsünde olan 18 yaşından küçük çocukların açık isimleri ve fotoğrafları yayınlanmamalı, bu çocuklarla, ebeveynlerinin veya hukuken çocuktan sorumlu olan diğer kişilerin izni olmadıkça röportaj yapılmamalıdır.
e) Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda, mağdurun açık ismi ve fotoğrafları yayınlanmamalıdır.
f) Yayınlanan haber, görüş ve yorumlarda, bir insanın davranışının, onun ırkından, milliyetinden, dini veya mezhepsel inancından, cinsel kimliğinden, cinsel yöneliminden veya engelinden kaynaklandığını ima eden vurgular yapılmamalıdır.
g) Toplumdaki ön yargıları ve kalıp yargıları besleyen yayın yapılmamalıdır.
h) Tıp alanında henüz doğruluğu bilimsel düzeyde kanıtlanmamış yöntem ve ilaçların kullanılmasını teşvik etmeye yönelik yayın yapılmamalıdır.
ı) Hastanelerde araştırmalar yapan, bilgi ve görüntü almaya çalışan gazeteci, kimliğini belirtmeli ve girilmesi yasak bölümlere ancak yetkililerin izniyle girmelidir. Yetkili kişinin ve hastanın (onun izin veremeyecek durumda olması durumunda yakınının) izni olmaksızın, hastane ve benzeri kurumlarda hiçbir yolla ses ve görüntü alınmamalıdır.
i) Tekzip ve cevap hakkına saygı gösterilmelidir.
j) Kamu yararıyla doğrudan ilgili olan durumlar haricinde, sahibinin izni dışında belge, fotoğraf, ses veya görüntü alınmamalıdır.
k) İntihar olayları hakkında, haber çerçevesini aşan ve okuyucu veya izleyiciyi etki altında bırakacak, özendirici nitelikte ve genişlikte yayın yapılmamalıdır. Olayın ayrıntılarından ve uygulanan yöntemin tarifinden kaçınılmalı, olayı gösteren fotoğraf, resim veya film yayınlanmamalıdır.
l) Haber kaynağının, verdiği bilgi ve belgenin yayınlanacağı tarih konusundaki tercihine uyulmalıdır.
m) Şiddeti haklı gösteren, özendiren ve kışkırtan nitelikte yayın yapılmamalıdır.
n) Irka, milliyete, etnik kökene, cinsel kimliğe, cinsel yönelime, dile, dine ve mezhebe yönelik ayrımcılığı teşvik edecek yayın yapılmamalıdır.
6. Kurul, şikâyet üzerine veya re’sen harekete geçerek, yukarıdaki kurallara uymayanlar hakkında uyarma ve kınama cezaları verebilir:
a) 5. maddede yer alan kurallardan (a), (g), (h), (ı), (i), (j), (l) bentlerinde yer alanlara uymayanlara uyarma cezası verilir.
b) 5. maddede yer alan kurallardan (b), (c), (d), (e), (f), (k), (m), (n) bentlerinde yer alanlara uymayanlara kınama cezası verilir.
c) 5. maddenin (h) ve (ı) bentlerinde yer alan kurallara uymayanlar hakkında ceza verilmeden önce Tabipler Birliği’nin görüşü alınır. Tabipler Birliği, ceza verilmesi gerektiği yönünde görüş bildirmedikçe, ilgili kişiye ceza verilemez.
7. Kurul tarafından verilecek gerekçeli uyarma ve kınama cezaları, bu metne imza koyan tüm basın yayın kuruluşları tarafından, gazetelerde Kurul tarafından belirlenecek ebatlarda, televizyonlarda ve radyolarda Kurul tarafından gönderilen uygun materyaller kullanılarak yayınlanır. İnternet üzerinden yayın yapan basın yayın kuruluşları da bu cezaları yayınlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğe uyulmaması hâlinde, Kurul, ilgili kuruluşa kınama cezası verir.
Kıbrıs Türk Gazeteciler Birliği(KTGB)
Dış Basın Birliği (DBB)
Kıbrıs Türk Spor Yazarları Derneği(KTSYD)
Haber Kameramanları Birliği
Kıbrıs Türk Karikatürcüler Derneği
Bayrak Radyo Televizyon Kurumu Çalışanları Sendikası(BAY-SEN)