İngiltere'de bilim insanları, kalp krizinden kaynaklanan hasarı tamir edebilecek milyonlarca canlı hücreden oluşan bir kalp yamasının, yakında insanlar üzerinde deneneceğini açıkladı. İngiltere Kalp Vakfı Araştırma Direktörü Profesör Metin Avkıran kalp yaması için "Heyecan verici bir yöntem ve gerçeğe dönüşmeye yakınlaşıyor" dedi.
İngiliz Kalp Vakfı, kalp yamasının hayvanlar üzerinde denendiğinde umut vadettiğini ve 2 yıl içinde de insanlar üzerinde de klinik testlere başlanacağını duyurdu.
Parmak büyüklüğündeki (3cm x 2cm) yama, kalp kası hücresine dönüşmeye programlanmış 50 milyon insan hücresi barındırıyor. Uzmanlar, hasarı engellemek ya da tamir etmek için hastanın kalbine bir ya da birden fazla yamanın takılabileceğini söylüyor.
Bir kalp krizi sırasında atardamarlar tıkanıyor, kalp hayati besinlerle oksijenden yoksun kalıyor ve bu nedenle kalp kaslarının bir kısmına hasar veriyor. Bu durum kalbin zayıflamasına yol açıyor ve fonksiyonlarını yitirmesiyle sonuçlanabiliyor. Yamalar fiziksel olarak hasar görmüş kalp kaslarını destekliyor ve kalbin daha etkin bir şekilde kan pompalamasını sağlıyor.
Kalp hücrelerinin tamir olmalarını ve yenilenmelerini tetikleyen kimyasallar da salgılanıyor. Laboratuvar testleri, kalp yamalarının 3 gün sonra atmaya ve bir ay sonra kalp dokusunu taklit etmeye başladığını ortaya koyuyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Metin Avkıran, kalp kriziyle birlikte ortaya çıkan kalp yetmezliğinin, insanların yaşam kalitesini çok olumsuz etkilediğini söyledi.
"Kalp yetmezliğinin ileri aşamalarında hayatta kalma oranının, bazı kanser türlerinden bile daha az olduğunu" vurgulayan Avkıran, bu nedenle İngiliz Kalp Vakfı'nın kriz sonrası kalpte oluşan hasarı gidermek için yeni yöntemler bulmayı amaçlayan araştırmalara kaynak sağladığını belirtti.
Metin Avkıran bu alanda iki yaklaşım benimsendiğini ve bunlardan birinin kalbe doğrudan kök hücre zerk etmek olduğunu ancak çok umut verici sonuçlar alınamadığını kaydetti.
Avkıran buna alternatif olarak yama yönteminin geliştirildiğini ve yamadaki hücrelerle, fonsiyonel kalp dokusunun oluşmasının umulduğunu söyledi.
Profesör Avkıran, tavşanlar üzerinde yapılan klinik deneylerde yamanın açık kalp ameliyatıyla kalbe yerleştirildiğini ancak yamayı daha küçük operasyonlarla yerleştirmek için araştırmalar da yapıldığını, bazı kliniklerin de yamayı kalbe enjeksiyonla aktaracak cihazlar geliştirmeye çalıştığını aktardı.
Avkıran, "Bence bu son 5 ila 10 yıldır geliştirilen bu yöntem çok heyecan verici ve hastalara uygulanma anlamında gerçeğe dönüşmeye yaklaşıyor. Ama en uygun kök hücre çeşidini, bu hücreleri bir arada tutacak yamanın kendisi için en iyi malzemeyi, tedavinin uygulanması için en doğru zamanı bulmak için daha çok araştırma yapılması gerekiyor" dedi.
Profesör Avkıran, hastanın bağışıklık sisteminin, yeni oluşacak dokuyu reddetme riskinin de bulunduğunu ve bunun için hastanın kendi kök hücrelerinin kullanılması gerektiğini belirtti. Ancak Avkıran, bunun da tek başına sorunu çözmeyebileceğini ve bu noktada, kök hücreyi laboratuvarda kalp hücresi olarak programlama teknolojinini kullanılabileceğini kaydetti.
'Kalp ritminde sorun yaratmadı'
Tedavinin insanların üzerinde uygulanmaya başlamasından önce, yetkili makamların güvenliğinden emin olmak istediğini söyleyen Avkıran, bir sorunun yamanın kalp ritmini etkilemesi olabileceğini, ancak tavşanlar üzerindeki testlerde böyle bir sorunla karşılaşılmadığını belirtti.
Avkıran, onay makamları açısından bir başka gerekliliğin de, tedavinin etkinliğinin kanıtlanması olduğunu ve daha şimdiden bazı ülkelerde onay alındığını söyledi.
Profesör Avkıran, "Örneğin Japonya'da Sağlık Bakanlığı bir yıl kadar önce programlanabilir kök hücrelerden oluşan yamanın az sayıda hasta üzerinde denenmesine izin verdi. Bu, çok akıllı insanların, yöntemin insanlar üzerinde kullanılmasını hızlandırmak adına çok çalıştığı, büyük yatırım yapılan uluslararası bir uğraş" dedi.