Antalya'nın Konyaaltı ilçesi, Rixos Sungate Otel'de düzenlenen kongreyle ilgili basın toplantısına Türk Nefroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar ve Yönetim Kurulu Üyeleri Prof.Dr. Cengiz Utaş, Prof. Dr. Turgay Arınsoy, Prof. Dr. Tevfik Ecder, Prof.Dr. Bülent Altun, Prof. Dr. Kenan Ateş, Prof. Dr. Tamer Çamsarı, Prof. Dr. Kemal Serdengeçti katıldı.

Nefroloji, hipertansiyon, diyaliz ve transplantasyon alanlarındaki yeniliklerin tartışıldığı kongrenin en önemli konusunu Antalya'dan yola çıkacak olan ve Türkiye'de 21 il gezip böbrek sağlığıyla ilgili vatandaşları bilgilendirecek böbrek sağlığı otobüsü oluşturuyor. Özel olarak dizayn edilen içerisinde sağlık personelleri ile böbrek sağlığı teşhis ve testlerinin de yapılacağı böbrek sağlığı otobüsünün sırasıyla Antalya, Isparta, Konya, Aksaray, Nevşehir, Kayseri, Kahramanmaraş, Malatya, Elazığ, Erzincan, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Hatay, Adana, Eskişehir, Afyonkarahisar, Denizli, Aydın ve İzmir'de vatandaşlarla buluşacak. Böbrek sağlığı otobüsü ile vatandaşların bilinçlenmesiyle birlikte basit kan ve idrar testleri kullanılarak erken tanı sayesinde kronik böbrek yetmezliği sorununun önüne geçilmesi amaçlanıyor.

TND'nin misyonlarından bir tanesinin halkı bilinçlendirmek olduğunu söyleyen Prof. Dr Gültekin Süleymanlar, "48'ini kuruluş yıldönümünü kutluyoruz. Derneğimiz böbrek hastalarının sıklığını ve etkisini en aza indirmek misyonu ile yola çıktı. Problemlerin halka anlatılması, bilgilendirmenin daha üst düzeyde ortaya konması, sorunun sokağa indirilmesi için sağlık otobüsü ile Türkiye'yi gezeceğiz. Böylece halkı böbrek sağlığı konusunda bilinçlendirip farkındalık oluşturmak istiyoruz" dedi.

Sağlık otobüsüyle ilgili açıklamalarda bulnan Prof. Dr.Kenan Ateş ise Türkiye'de kronik böbrek hastalığı ile ilişkili diyabet, hipertansiyon, obezite hastalıklarının sıklığının son derece yüksek olduğunu belirterek, 6 yıl içerisinde Türkiye'de kronik böbrek hastası sayısının 100 bine ulaşacağını söyledi. Böbrek hastalarının sağlık bütçesinin yüzde 7.1'ini oluşturduğuna dikkat çeken Ateş, şöyle konuştu: "Hasta sağlığı ve ülke ekonomisi açısından kronik böbrek yetmezliği ve ilişkili hastalıkların sıklığını azaltmamız gerekiyor. Böbrek sağlığı konusunda toplumsal bilinci ve farkındalığı artırmak son derece önemli. Bu nedenle böbrek sağlığı otobüsü yola çıkıyor. Böbrek sağlığı otobüsü 5 Aralıka kadar Türkiye yollarında dolaşarak vatandaşlar bilinçlendirilecek. Böbrek sağlığı otobüsü ile yaklaşık 100 bin kişiye ulaşmayı hedefliyoruz. "

Türk Nefroloji Derneği tarafından 23 ilde 10 bin 750 erişkinin katılımıyla yapılan ankette Türkiye'de erişkinlerin yüzde 15.7'sinde kronik böbrek yetmezliği olduğu saptandı. Anket sonuçlarına göre, Türkiye'de yaklaşık 7 milyon 500 bin kronik böbrek hastasının olduğunun ortaya çıkması ise dikkat TND'nin kayıt sitemi verilerine göre 2009 yılı sonu itibariyle 58 bin 468 erişkinin böbrek yetmezliği bulunduğu belirtildi. Bu hastaların yüzde 79'unun hemodiyaliz hastaları, yüzde 8.3'ünün periton diyaliz hastalarının, yüzde 12'sinin ise transplant hastaları olduğu açıklandı.

TND Genel Sekreteri Prof.Dr. Turgay Arınsoy ise derneğin yaptığı çalışmalar sonucunda Türkiye'de kronik böbrek hastalığı sıklığının yüzde 15. 7 olduğunu söyledi. Türkiye'de 6 kişiden birinin böbrek yetmezliği çektiğine dikkat çeken Arınsoy, sözlerine şöyle devam etti: "Türkiye'de 2009 yılı verilerine göre 58 bin 468 böbrek yetmezliği çeken hasta bulunuyor. Bu çok yüksek bir rakam. Son iki yılda böbrek nakilleri sayısını giderek artırdık. 2009 yılı sonunda 41 merkezde 2 bin 302 hastaya böbrek nakli yapıldı. Ancak aynı yıl 10 bin yeni hasta sisteme girdi. Merkez sayımız yeterli, yeteri kadar nefroloğumuz ve nakil yapacak cerrahımız var ama kadavra bağışı çok düşük. Türkiye'de yapılan nakillerin yüzde 79'u canlıdan yüzde 21'i ise kadavradan oluşuyor. Organ bağışında son derece gerideyiz. Diyaliz çok pahalı bir tedavi. 10 yıl sonra diyaliz hastalarının yükünü mali açıdan kaldırmak imkansız olacaktır."

Türkiye'de 10 ile 20 milyon arasında böbrek hastası bulunduğunu kaydeden Prof.Dr. Cengiz Utaş ise, şunları söyledi: "Bu hastaları yaşatmak için hemodiyaliz ve karın diyalizi tedavisi yapılıyor. Türkiye'de ev diyalizi yapılması için de son dönemde adımlar atılmaya başlandı. Şu an Avrupa'da ev diyalizi oranı artıyor ve bu yöne bir eğilim var. Diyaliz çok maliyetli bir tedavi. Türkiye şu an böbrek hastalığıyla ilgili tedavilere 1 milyar doların üstünde para harcıyor ve bu rakama ilaç dahil değil. Bu

nedenle böbrek yetmezliği hastalığının ilerlemesini engellememiz gerekiyor."

Toplantıya katılan Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetler Genel Müdür Yardımcısı Uzm. Dr. Arif Kapuağası, son dönem böbrek hastalarının devlete maliyetinin yıllık 25 bin dolar olduğunu söyledi. Diyaliz tedavisinin çok masraflı ve hastaların sosyal hayatını minimalize eden bir hastalık olduğunu anlatan Kapuağası, şöyle konuştu: "Böbrek nakli gerçekleşen bir hasta ise normal insandan farkı olmuyor. En büyük özelliği ise normal bir insan gibi hayatını sürdürüyor. Biz transplantasyon konusunda mümkün olduğunca

halkı bilinçlendirmek ve böbrek bağışlarını artırmak ayrıca nakil merkezlerinin de ksıklığını azaltalitesini artırmak için çaba içerisindeyiz."

Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetler Genel Müdür Yardımcısı Uzm. Dr. Arif Kapuağası, gazetecilerin 'Tuz miktarıyla ilgili önlem alınacak mı? şeklindeki sorusuna "Sağlık Bakanlığı olarak bu konuda çalışma yapıyoruz. Ekmekteki tuz oranını yavaş yavaş azaltacağız. Bu konuda kısa süre sonra bir adım atılacak" cevabını verdi.

Prof.Dr. Kenan Ateş, böbrek yetmezliği çeken hastaların bir çoğunun şeker hastası olduğunu anlatarak, "Şeker hastalığı insan sağlığını tehdit eder duruma geldi" dedi. Kronik böbrek yetmezliği hastalığı için en büyük risk grubunun şeker hastaları olduğunu belirten Ateş, sözlerini şöyle sürdürdü: "Şeker hastalarının yüzde 10-20'sinde böbrek hastalığına rastlıyoruz. Kronik böbrek hastalığı sayısını azaltmak istiyorsak şeker hastalığını da azaltmamız gerekiyor. 1995 yılında dünya çapında yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye'de 2002 yılında yüzde 7.2 oranında diyabet sıklığına rastlandı. 2009 yılında bu oran 12.7 oranına ulaştı. Kronik böbrek hastalığının en büyük nedeni olan şeker hastalığındaki artış endişe vericidir."

Şeker hastalığı sıklığının kadınlarda biraz daha yüksek olduğunu belirten

Ateş, sözlerine şöyle devam etti: "Bunun değişik nedenleri olabilir ama en önemli nedeni Türkiye'de obezitenin kadınlarda daha fazla görülmesidir. Şeker hastalığının en yüksek görüldüğü bölgeler yüzde 14 oranıyla Marmara, Ege ve Karadeniz bölgeleri. Şeker hastalığının en düşük olduğu bölge yüzde 9,75 ile Güneydoğu Anadolu bölgesi. Güneydoğu Anadolu bölgesini İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgeleri takip ediyor. Kentlerde yaşayanlarda kırsal kesimde yaşayan insanlara göre şeker hastalığı daha fazla. Şeker

hastalarında kronik böbrek hastalığına yakalanma sıklığı yüzde 32.4."

Şeker hastalarının yüzde 65'inin aynı zamanda hipertansiyon hastası olduğunu belirten Ateş, "Obezlerde şeker hastalığı sıklığı yüzde 22'dir. Toplumda şeker hastalığı sıklığındaki artışı önlemek istiyorsak obeziteyi bitirmemiz gerekiyor. Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenmenin toplum tarafından benimsenmesi gerekiyor" dedi.

Türkiye'de hipertansiyon oranının yüzde 32. 7 olduğunu belirten Prof.Dr. Bülent Altun ise, şöyle konuştu: "Türkiye'de şu an 16 milyon hipertansif var. İlaç kullanım oranı ise yüzde 30 seviyelerinde. Hipertansiyon ve böbrek hastalığıyla ilgili önemli ilişkiler var. Her 4 hipertansiyon hastasından birinde kronik böbrek yetmezliği söz konusu oluyor. Dört hipertansiyon hastasının biri de diyabet hastası. Hipertansiyonun kontrolü böbrek hastalığının ilerleyişini yavaşlatmak adına çok önemli. Hipertansiyonu

kontrol altına almak için tuz tüketimine dikkat edip, düzenli egzersiz yapmak, beslenme alışkanlıklarımızı değiştirip meyve ve sebze yemek, alkol ve sigara kullanımını dengelemek gerekiyor."

Dünya da tuz tüketiminin en fazla olduğu ülkenin Türkiye olduğunu beliten Prof.Dr. Tevfik Ecder ise, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türkiye'de günde ortalama kişi başı 18 gram tuz tüketiliyor. Bu dünyadaki en yüksek raksıklığını azaltamı oluşturuyor. Son derece çarpıcı ve üzerinde düşünülmesi gereken bir rakam. Hipertansiyon ve obezitede tuz çok temel bir faktör. Önerilen kılavuzlarda ideal tuz miktarı 6 gramın altında tutulması gerekiyor. Önerilenin 3 katından fazla tuz tüketiyoruz. Türkiye'de tuzsuz yemek yiyorum diyen insanlar bile günde 16 gram civarında tuz tüketiyor. Toplumda tuz tüketimini azaltmaya yönelik girişimler oluyor. Çeşitli restoranlardaki tuz miktarları ve ekmeklere konulan tuz miktarlarının azaltılması gerekiyor. Türkiye'de bir ekmeğin içine 5-6 gram civarında tuz atılıyor. Türkiye'de insanların günde 1.5 ekmek tükettiğini düşünürken 18 gram tuzun 11 gramını sadece ekmekten alıyoruz." 

Prof. Dr. Taner Çamsarı da, Türkiye'de yaşanan nefrolog sıkıntısına değinerek şöyle konuştu: "Türkiye'de 7,5 milyon hastamız var ve 3,5 milyonu ciddi durumda. Ama 350 nefrolog var. Nefrolog sayısının ciddi derecede artırılması gerekiyor. Türkiye'de en az bin nefrolog olması gerekiyor."