ABD Başkanı Barack Obama'nın Irak Şam İslam Devleti'ne (IŞİD) karşı stratejisine bölge ülkelerinden destek arayan Dışişleri Bakanı John Kerry, Türkiye'ye geliyor. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Kerry'nin ziyaretinin 12-13 Eylül günlerinde, iki gün süreceği belirtildi. Kerry'nin, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmesinin ardından, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından kabul edileceği belirtilen açıklamada görüşmenin içeriğiyle ilgili olarak şu ifadeler yer aldı:

"Yapılacak görüşmelerde, ortak gündemimizde yer alan ikili, bölgesel ve küresel konuların ele alınması ve ilişkilerimiz ile işbirliğimizin daha da geliştirilmesi imkanları üzerinde durulması planlanmaktadır."

Türkiye bildirgeyi imzalamadı

Kerry'nin ziyareti, perşembe günü Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde IŞİD'le mücadele gündemiyle yapılan zirvenin ertesi günü gerçekleşiyor. Bildirgede, "Katılımcı ülkeler, uygun görülmesi halinde, IŞİD'e karşı bir askeri harekata, farklı yönleriyle katılma konusunda uzlaştı" ifadesi yer aldı. Toplantıya katılan ülkeler arasında olmasına rağmen Türkiye zirvenin sonuç bildirgesine imza koymadı.

Bildirgede, Obama'nın çarşamba günü açıkladığı IŞİD'le mücadele stratejisine paralel olarak Suriye'nin de mücadele sahası olacağının işareti verildi. "Katılımcı ülkeler; IŞİD'in, Irak, Suriye ve dünyanın neresinde olursa olsun yok edilmesi konusunda fikir alışverişinde bulunmuştur" denildi.

Türkiye’nin ilkesi

Türkiye’nin hassasiyetlerinin başında IŞİD’in elindeki 49 Türk rehinenin güvenliği ve bir an önce sağ salim eve dönmesi var. Bu konuda yayın yasağı da uygulayan Türkiye, IŞİD’e karşı yapacakları ve yaptıkları konusunda ketum davranmayı tercih ediyor. Bu da müttefikleri tarafından anlaşılır bulunuyor.

Türkiye, her şeyden önce ABD ve diğer ortaklarına sorunun çözümünde yalnızca askeri yöntemlerin ya da taktiklerin yeterli olmadığını, meselenin özüne inilmesi gerektiğini söylüyor. Bu da IŞİD’i ortaya çıkartan siyasal sorunlara çözüm bulma zorunluluğu.

Ankara’ya göre, siyasal çözümün iki ayağı var, Irak’ta kapsayıcılık ve Suriye’deki iç savaşın bitirilmesi.

“Biz size söylemiştik”

Ankara’nın öteden beri ısrarla vurguladığı, şimdi de rahatlıkla “Ama biz sizi uyarmıştık” dediği nokta tam da bu. Türk yetkililer, Irak’ta Sünnilerin kendilerini siyasal yaşamdan dışlanmış hissetmesinin radikal grupları ortaya çıkartacağını defalarca dile getirmişti. Şimdi de, Irak’ta kapsayıcı bir hükümet kurulmasının önemine dikkat çekiyorlar.

Bağdat’ta 9 Eylül 2014’de yeni hükümet güvenoyu aldı ancak tıpkı geçmişte olduğu gibi Şiiler, Sünniler ve Kürtler, bazı bakanlıklar konusunda anlaşamadı. Bu nedenle de iki önemli bakanlık, Savunma ve İçişleri bakanlıkları boş kaldı. Türkiye, yeni Irak hükümetini tebrik eden ilk ülke olurken, bir yandan da bu bakanlıklara atama yapılmasının önemine dikkat çekti. Eski Irak hükümetinde de benzer bir sorun vardı. Eski Irak Başbakanı Nuri Maliki de bu iki bakanlığı kendi yönetiminde tutmuş ve bu iki bakanlığın gücünü kendi muhaliflerine karşı kullanmıştı.

Kerry: Koalisyonu genişletmeye çalışacağım

Cidde'deki toplantının ardından düzenlenen basın toplantısında konuşan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, IŞİD'le mücadele konusunda Ortadoğu ziyaretlerine devam edeceğini belirterek, "Burada olan ve bildiriye katılan her ülke, IŞİD'i yok etme misyonunda önemli bir rol oynama sözü verdi. Önümüzdeki günlerde bölgedeki diğer liderlerle de görüşmeye devam edeceğim, bu koalisyonu mümkün olduğunca genişletmeye çalışacağım" dedi.

Beyaz Saray: Türkiye kendisi karar verecek

IŞİD'le mücadele kapsamında Suudi Arabistan'da düzenlenen zirvenin sonuç bildirgesine Türkiye imza koymamasını değerlendiren Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, Türkiye'nin IŞİD'e karşı girişilen çabaya nasıl bir katkı sağlayacağına kendisinin karar vereceğini söyledi. Earnest, IŞİD'in elinde rehin tutulan 49 Türk diplomatın derhal serbest bırakılması çağrısını da yineleyerek, bu konunun, Türkiye'nin, ABD Başkanı Barack Obama'nın dün gece açıkladığı IŞİD stratejisinin başarılı olmasında büyük çıkarı olduğunu gösterdiğini belirtti.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf de günlük basın brifinginde bir gazetecinin, "Türkiye'nin Cidde Bildirisi'ni neden imzalamadığı" şeklindeki sorusunu yanıtlarken, "Elbette her ülke önümüzdeki süreçte kendi rolünü değerlendiriyor. Türkiye önemli bir terörle mücadele ortağı. Onlarla yakın istişare içerisinde olmaya devam edeceğiz. Her ülke, ne yapacağına, neye imza atacağına kendisi karar verecek ancak şunu vurgulamak isterim ki Türkler terörle mücadelede çok yakın bir ortak" dedi.

Obama'nın IŞİD stratejisi

ABD Başkanı Barack Obama'nın açıkladığı IŞİD'le mücadele stratejisi "sistematik hava saldırıları", "sahadaki güçleri destekleme", "insani yardım" ve "IŞİD'e karşı uluslararası terörle mücadele faaliyetleri" olmak üzere dört ayaktan oluşuyor. Irak'ın yanı sıra Suriye'de de örgüte yönelik hava saldırıları düzenlenmesine yeşil ışık yakan Obama, "Hem Suriye hem de Irak’ta IŞİD’e karşı harekete geçmekten tereddüt etmeyeceğim" dedi.