Yüzlerce hayat yıkıntıların altında sona erdi. Enkazdan kimi zaman mucizeler, kimi zaman yarım kalan öyküler çıktı. Bir de hayat solduran binaların eksiklerini gösteren ipuçları.

Malatya İtfaiyesi kurtarma ekibinden bir görevli, betonun kalitesizliğine işaret ediyor. İlk bakışta fotoğrafta beton parçasının içindeki iri iri çakıl taşları dikkat çekiyor. Bir de kullanılan demirin olması gereken özellikte olmadığı.

Eksik saymakla bitmiyor

Deprem ve yapı denildiğinde Türkiye’nin en önemli uzman kurumu olan İstanbul Teknik Üniversitesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Laboratuvarı ise eksikleri saymakla bitiremiyor.

İşte o kurumun başında bulunan, depreme dayanıklı bina konusunda yetkin isimlerden Prof. Dr. Alper İlki’nin kolon olduğunu tahmin ettiği yapı kesitiyle ilgili değerlendirmeleri:

“Beton çok kötü. Çimentonun az olduğu hemen göze çarpıyor. Boyuna donatı (demir) çapları küçük. Kolon kesiti küçük. Enine donatı (etriye) kancaları 90 derece bükülmüş, normalde 135 derece olması lazım. Etriyeler dışarı doğru açılmış, normalde böyle olmamalı. İçindeki betonu tutamadığı için böyle yapıldığı anlaşılıyor. Beton kesitinde, sıva içinde olması gereken elektrik boruları bırakılmış. Orada demirin olması gerekiyor. Yeterli beton örtüsü (pas payı) kalınlığı bırakılmamış. Herhalde eski bina olmalı. Yeni bina olsa düz yüzeyli donatı (demir) yerine nervürlü (çıkıntılı) donatı kullanılmalıydı. ”

Bu da bölgeden gelen rapor

Bölgede inceleme yapan İstanbul Üniversitesi Doğal Afetler Arama Kurtarma Ekibi’nin teknik raporunda da benzer eksiklikler göze çarpıyor. İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Erdem Damcı, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü araştırma görevlisi Dr. Gebrail Bekdaş, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü araştırma görevlisi Rasim Temur ile Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı’ndan Dr. Barış Sayın’ın hazırladığı teknik raporda, şu ifadeler var:
“Hasarlı binaların genelinde beton kalitesinin düşük, betonarme donatı detaylarının hatalı ve işçilik kalitesinin kötü olduğu görülmüştür. Özellikle betonarme elemanlarda elenmemiş dere kumu kullanıldığı ve kullanılan agreganın nizami olmadığı tespit edilmiştir.

Malzeme içerisindeki agrega boyutlarının 10 santimetreye ulaştığı ve kabul edilen sınırının çok üzerinde olduğu görülmüştür.”