Öneriler, KKTO’da bugün saat 10.00 düzenlenen “2013-2015 Ekonomik Programında Yer alması Gereken Esaslar: Yaklaşım ve Politika Önerileri” konulu basın toplantısında kamuoyuyla paylaşıldı.
Günay Çerkez’in açılış konuşmasıyla başlayan basın toplantısında sırasıyla; KTTO Başkan Vekili Seda Yavaş, KTTO Meclis Üyesi Vargın Varer ile Genel Sekreter Yardımcısı Aysun Önet İleri hazırlanan öneriler hakkında sunum yaptı.
ÇERKEZ
KTTO Başkanı Günay Çerkez yaptığı açılış konuşmasında, 2013-2015 Ekonomik Programı’nda iş insanları için neler olması gerektiği konusunda bir rapor hazırladıklarını belirterek, KTTO’nun yıllardır günlük ticari sıkıntılar yanında, makro bazda ülkenin ekonomisiyle ilgili ciddi çalışmalar yaptığını anımsattı.
Çerkez, sosyal sorumluluğun bir parçası olarak 2013-2015 ekonomik raporunu kendi açılarından nasıl olacağıyla ilgili bir çalışma yaptıklarını ifade etti.
Geçmiş yıllarda bu raporların iki ülkenin bürokratları tarafından hazırlandığını, ancak uygulama ve içerikte sıkıntılar yaşandığını anımsatan Çerkez, bu yıl iki tarafın da bunu Kıbrıs tarafının hazırlaması yönünde telkinleri olduğunu, kendilerinin de buna dayanarak bu raporu hazırladıklarını anlattı.
Raporun dikkate alınması temennisinde bulunan Çerkez, ekonomide ciddi sıkıntılar yaşandığını, en büyük sıkıntın ise ekonominin bir elden, bütünlüklü olarak yönetilmemesi olduğunu kaydetti.
Ülkede her bakanlığın kendi bütçesi olduğunu, bazen bu bütçenin dışında harcamalar yapıldığına işaret eden Çerkez, dolayısıyla ekonominin makro bazda bütünlüklü olarak sıkıntılarına bir program dahilinde uyulmadığını söyledi.
Ekonomiyi içinde bulunduğu ciddi dar boğazdan çıkarmak için çok acil önlemlere ihtiyaç olduğuna dikkat çeken Çerkez, hükümetin sürdürülebilir bir ekonomiye kavuşması için ciddi, cesur kararlar alarak, ileriye daha emin yürünmesi gerektiğini kaydetti.
YAVAŞ
Çerkez’den sonra söz alan KTTO Başkan Vekili Seda Yavaş, bugüne kadar KKTC ekonomisine, TC’den gelen maddi ve teknik desteğin önemine dikkat çekerek, bugünden sonra da TC’den gelen katkıların ülkenin sürdürülebilir bir ekonomik seviyeye gelmesinde, gerekli atılımların yapılmasında önemli olacağını kaydetti.
2013-2015 Ekonomik programına bakıldığında, bu programın bir sonraki 3 yılın ekonomik haritasını çizdiğinin görüldüğüne işaret eden Yavaş, programın TC ile imzalanacak ekonomik protokollerin temelini teşkil edeceğini söyledi.
Çalışmaların gelecek açısından önemli olduğuna dikkat çeken Yavaş, yıllardan beridir süregelen bir takım yapısal sorunların aşılması için, ekonomide yönetim anlayışının değiştirilmesi gerektiğini kaydetti.
Yapısal sorunlara çözümler üretmek ve belirlenen hedeflere yönelik politikaları hayata geçirmek için sivil toplumun desteğinin önemine değinen Seda Yavaş, bu amaçla oda bünyesinde ekonomik programa katkıda bulunmak amacıyla bir çalışma grubu oluşturduklarını anlattı.
Oda tarafından hazırlanan raporun birinci bölümünde, ekonomik programda yer alması gereken amaç ve hedeflere yer verildiğini anlatan Yavaş, çalışmanın ikinci bölümünde ise KKTC ekonomisinin güçlü kılınması için neler yapılması gerektiğinin detaylandırılarak, politika önerilerinin sunulduğunu belirtti.
Ekonomide istihdam, gelir ve refahı arttırmak için tüm gelişmiş ülkelerde olduğu gibi özel sektörün gelişmesinin zorunlu olduğuna işaret eden Seda Yavaş, bu amaçla özel sektör odaklı, büyümeye yönelik politika önerileri geliştirmeye çalıştıklarını söyledi.
Rekabet edilebilirliğin artırılması, piyasanın derinliğinin sağlanması gibi konulara da raporda yer verdiklerini anlatan Yavaş, Reel Sektör Danışma Kurulu oluşturulması tavsiyesinde bulunulduklarını da açıkladı.
Yavaş, bazı konularda yapısal değişikliklere gidilmesinin şart olduğunu sözlerine ekledi.
VARER
KTTO Meclis Üyesi Vargın Varer de, ekonomik programın, KKTC ekonomisinin sağlıklı, istikrarlı, uzun vadeli sürdürülebilir büyüme patikasına girebilmesi için gerekli bir unsur olduğuna dikkat çekerek, bu programa bağlı unsurlarla arzulanan refah düzeyi, yaşam kalitesine ulaşılabileceğini kaydetti.
Geçmişte hazırlanan ekonomik programların iki temelde eleştirilere maruz kaldığına dikkat çeken Varer, bunların KKTC’deki uzamanlar ve hükümetlerce hazırlanmamış ve programın ekonomik büyümeyi sağlayacak, üretimi destekleyecek bacağının eksik olması” unsurları olduğunu anlattı.
Bu amaçla KTTO’nun raporu sosyal sorumluluk çerçevesinde hazırlandığını belirten Varer, raporun birinci bölümünde yer alan programın vizyonu, ekonomik programda yer alması gereken amaç ve hedefler hakkında bilgiler verdi.
KKTC ekonomisini dış piyasaya açacak unsurların geliştirilmesi, bunun özel sektör aracılığıyla gerçekleştirilmesi yönünde çalışmalar yaptıklarını anlatan Varer, geliştirilecek politikaların her aşamasında tüketici refahını esas alınması gerektiğine dikkat çekti.
Bunun yanında kaynak kullanımında verimlilik ve etkinlikle, ekonominin rekabet gücünün arttırılmasının da esas alınması gerektiğini ifade eden Varer, ekonominin rekabet gücünün arttırılmasına yönelik geliştirilmesi gereken politikalar hakkında da ayrıntılı bilgi verdi.
Raporda yer alan Özel Sektör Odaklı Büyüme’ye yönelik önerileri anlatarak konuşmasına devam eden Varer “KKTC’nin büyüme modeli, özel sektör odaklı büyüme, rekabet edebilir dış Pazar odaklı ürün geliştirme ve iş yapma olmalıdır” şeklinde konuştu.
Varer, TC’den gelecek mali desteğin, KKTC bütçesinin mali disiplinini sağlayacak reform sürecini destekleme, altyapı yatırımlarını ve özel sektör gelişimini arttırmaya yönelik tedbirleri finanse etmeye yönelik olması gerektiğine vurgu yaptı.
Varer, raporda yer alan diğer başlıklara da değindi.
İLERİ
Raporun ikici bölümü hakkında bilgi veren Genel Sekreter Yardımcısı Aysun Önet İleri de, ana vizyona ulaşmak için yapılması gerekenler hakkında bilgi verdi.
KKTC’de makroekonomik istikrarı sağlayacak politikaların oluşturulması ve piyasada (ürün, emek, finans) esnekliği sağlayacak mikroekonomi politikalarına yoğunlaşılması gerektiğine dikkat çeken İleri, bunun yanında iyi ekonomik yönetişim, sosyal düzen, adalet sistemi, çevre olguları ve yönetiminin de ekonominin güçlü kılınması için üzerinde durulması gereken olgular olduğunu kaydetti.
İleri, Ekonomi Yönetimi; Ekonomik Yönetişim; Kurum ve Kurullarının Oluşturulması ve Güçlendirilmesi; Denetleme ve Düzenleme Kurullarının Etkinlik ve İşlevselliklerinin Güçlendirilmesi; Kamu Maliyesi: Rasyonel Politikalarda Mali Disiplini Sağlama; Bütçe Performansı: Harcamalar, Rasyonel Vergi Politikaları; Bütçe Finansmanı: Kredi ve Yardımlar; TC Finansman ve Kaynak Kullanımı; Kayıt Dışı Ekonomi; Kamu İhalelerinin Yürütülmesi; Finans, Bankacılık Sektörü, sigortacılık; Emek Piyasası ve Emeğin Nitelikli ve Verimli Kılınması; İşgücü Piyasasında Esnekliğin Sağlanması; KKTC Ekonomisinin Rekabet Edilebilirliğinin Arttırılması; İş Yapabilirliğin İyileştirilmesi; İşletmelerde Gelişmişliği Sağlamak; Piyasa Derinliğini Artırma; Dış Talep Odaklı Büyüme ve Ölçek Artırma Ürü Geliştirme ve Çeşitlendirme; İç Piyasadaki Ölçeği Sızıntıları Azaltma Yoluyla Arttırma; Pahalılık; Sektör Spesifik Politikalar: Konut Sektörünün Canlandırılması ve Geliştirilmesine Yönelik Politikalar konusunda yapılması gerekenleri anlattı.